Amsterdam Roots Festival

Muziek / muziektheater
Aangevraagd: € 270.000
Toegekend: € 150.000

Inleiding

Het Amsterdam Roots Festival is een festival op het gebied van wereldmuziek. Jaarlijks vindt het festival plaats in meerdere zalen, waaronder: het Bimhuis, de Melkweg, Paradiso, de Tolhuistuin, de North Sea Jazz Club en het ‘Roots Open Air’ festival. Binnen Amsterdam wil het Amsterdam Roots Festival zich vooral met ‘Roots Open Air’ positioneren als een van de weinige grote muziekfestivals in de stad dat een internationaal programma aanbiedt, waar tegelijkertijd een publiek van heel verschillende achtergronden op afkomt. Daarnaast beoogt het festival een belangrijke functie voor Amsterdam-Oost en haar bewoners te hebben. Vanaf 2017 wil Amsterdam Roots een rijker festival worden, uitgebreid met een circus-, verdiepings- en kinderprogrammering. Met de ‘Nieuw Circus’ programmering en een kwalitatief hoge programmering wil het festival in de stad en ook nationaal opvallen en media-aandacht en publiek genereren. Zo wil Amsterdam Roots samen met festivals als de Music Meeting (Nijmegen), het Festival Mundial en het Afrikafestival de kern van de toonaangevende wereldmuziekfestivals in Nederland zijn.

In de periode 2017-2020 wil het Amsterdam Roots Festival zich ontwikkelen tot een multidisciplinair festival voor een cultureel divers publiek. Door naast muziek ook non-verbaal theater en modern circus te programmeren, ruimte te maken voor dialoog en reflectie en een aanvullend jeugd- en educatieprogramma te organiseren, wil het festival haar huidige, maar ook nieuwe publieksgroepen op verschillende manieren in contact brengen met andere culturen. Daarnaast wil het festival kinderen van diverse achtergronden in contact brengen met de culturele diversiteit van leeftijdsgenoten, en organiseert daartoe school- en circusprojecten, met een nadruk op Amsterdam-Oost. Het nieuwe Amsterdam Roots festival werkt met programma-adviseurs en partners waaronder Codarts, Over het IJ Festival en Sfinks Mixed. De programmering van het festival zal ieder jaar worden ontwikkeld rondom een specifiek thema, zodat de verschillende programmaonderdelen met elkaar kunnen worden verbonden en de verschillende edities van elkaar zijn te onderscheiden. Het festival wordt daarnaast uitgebreid van één naar twee dagen en vindt plaats in het Oosterpark.

Het Amsterdam Roots Festival werd in de periode 2013-2016 structureel ondersteund door de Gemeente Amsterdam voor een bedrag van € 119.870 per jaar. In het kader van het Kunstenplan 2017-2020 vraagt het Amsterdam Roots Festival een subsidiebedrag van € 270.000 per jaar.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als ruim voldoende. In het ondernemingsplan is geen duidelijke artistieke visie benoemd die een beeld geeft van de artistiek-inhoudelijke ontwikkelingen die de organisatie beoogt op de langere termijn, in relatie tot de positie die de organisatie inneemt binnen de sector. Wat voor de commissie wel duidelijk is, is dat het Amsterdam Roots festival van een wereldmuziekfestival wil uitgroeien tot een multidisciplinair festival, het aanbod gaat verdubbelen en in die multidisciplinariteit vooral kiest voor nieuw en niet-westers circus. Dit uit zich met name in het onderdeel Roots Open Air. Naar de commissie meent heeft nieuw circus een groot publiekspotentieel en dikwijls een uitdagende theatraliteit, die niet drijft op de reguliere theaterconventies. Hierdoor zou het een aansprekende component kunnen zijn van een festival dat voorbij zijn eigen genre wil uitgroeien, maar de inhoudelijke onderbouwing van deze keuze is in de ogen van de commissie niet sterk. Er wordt een volledig publieksgerichte reden gegeven, een inhoudelijke visie ontbreekt. Zo wordt een - voor de commissie voor de hand liggende - link tussen de livemuziek bij het circus en de al aanwezige muziek op het festival gemist. De commissie is het eens met de bewering dat een internationaal circusaanbod ontbreekt in het Amsterdamse veld, maar is er op basis van het plan niet van overtuigd dat het Amsterdam Roots Festival daarvoor de juiste plek is. Een nieuwe programmering en publiek uitbouwen vraagt daarnaast tijd en daar is naar mening van de commissie in het ondernemingsplan weinig rekening mee gehouden.

In de aanvraag wordt gesteld dat er weinig niet-westerse muziek op de Amsterdamse podia staat. Hier is de commissie het niet mee eens. Wereldmuziek staat geprogrammeerd op allerlei podia in de stad. In de ogen van de commissie is om die reden de relevantie van deze programmering minder geworden. Dat de organisatie nu kiest voor een multidisciplinaire toevoeging, is een goed idee. De commissie weet echter niet of het festival daarmee aan relevantie zal winnen.

De organisatie geeft aan in de komende periode te willen groeien van een ééndaags naar een tweedaags festival. Gezien de lastige periode die het festival achter de rug heeft, meent de commissie dat dit te ambitieus is ingezet. De financiële situatie van de organisatie is kwetsbaar, de doelgroep is gehecht aan de haar bekende programmering en in die zin is een geleidelijke overgang naar een nieuwe koerswijziging logischer.

De commissie heeft vertrouwen in het vakmanschap van de organisatie. De nieuwe directeur is ervaren, ook met het festival, en het is goed dat er een beroep gedaan wordt op externe expertise om zo de kwaliteit van het aanbod te borgen. De educatieprogrammering is goed opgezet en onderscheidend, alsook de multidisciplinaire aanpak die wordt beoogd. De zeggingskracht van het festival is sterk: het festival weet mensen aan te spreken en steeds weer te verrassen. Dat zal naar verwachting met de beoogde koerswijziging ook zo blijven.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als voldoende. De begroting groeit sterk vanaf 2017; de omzet verdubbelt ten opzichte van afgelopen jaren. Het is de commissie niet duidelijk waarom de organisatie zo snel ingrijpende wijzigingen nastreeft op inhoudelijk en zakelijk vlak. Daarover wordt niets gezegd in het ondernemingsplan. Het over het algemeen dure circusaanbod staat haaks op het gratis profiel van het festival. De publieks- en sponsorinkomsten voor een festival met 20.000 bezoekers zijn uiterst laag en het toevoegen van een duur circusprogramma zal het financiële risico naar mening van de commissie eerder vergroten dan verlagen. De overwegingen hierbij zijn niet toegelicht.

De organisatie verwacht veel van de uitbreiding van het festival van één naar twee dagen en de invoering van een circusprogramma. Daarvan wordt productionele efficiëntie verwacht, maar een circusfestival heeft in de ogen van de commissie hoge en specifieke logistieke en productiekosten. De aanvraag gaat hier niet op in.

De financieringsmix van het Amsterdam Roots Festival is volgens de commissie niet evenwichtig. Van het AFK wordt meer dan het dubbele gevraagd dan de organisatie kreeg in de afgelopen periode. Er wordt stevig ingezet op fondsenwerving, maar de sponsor- en commerciële inkomsten op de begroting zijn erg bescheiden, zeker gezien de beoogde groei van de bezoekersaantallen die volgens het plan bijna verdubbelen. Daarmee leunt het Amsterdam Roots Festival sterk op het AFK, terwijl het ondernemingsplan aangeeft dat men naar meer onafhankelijkheid streeft.

De commissie meent dat de onzekerheden met deze begroting groot zijn, met betrekking tot zowel de inkomsten als de kosten. Tegenvallers kunnen niet in het eigen vermogen worden opgevangen, maar kunnen niet worden uitgesloten: aantallen bezoekers kunnen tegenvallen, sponsoring kan uitvallen, het kan twee dagen regenen, enzovoort. De commissie raadt de organisatie aan in te zetten op geleidelijke groei. Het beleid van de afgelopen jaren om het festival kleiner te houden was succesvol en droeg bij aan voorzichtig herstel van de financiële positie. Het voorgenomen beleid brengt echter stevige risico’s met zich mee. De commissie meent daarom dat het verstandiger is eerst het eigen vermogen te versterken, waardoor in de toekomst eventuele tegenvallers in programmering of publieksgroei beter kunnen worden opgevangen.

Stichting Amsterdam Roots werkt met een bestuur. Dit houdt toezicht inzake inhoudelijk, integer en zakelijk presteren conform de Governance Code Cultuur. Er is een vacature voor twee bestuursleden die op korte termijn aftreden. In het ondernemingsplan wordt aangegeven dat het bestuur betrokken is bij de nieuwe plannen van het festival en de risico’s en verantwoordelijkheden kent.

De organisatie heeft geen concrete visie en aanpak geformuleerd op de culturele diversiteit van het personeelsbestand en het toezicht.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als voldoende. In het ondernemingsplan worden vooral publiciteitsmiddelen genoemd, maar is geen strategisch marketingplan opgenomen. Een visie op en investering in duurzame opbouw van publiek is niet verwoord. Het festival heeft door de jaren heen een redelijk stabiel publiek opgebouwd en wil dat publiek nu bijna verdubbelen in vier jaar tijd. Ondanks de degelijke kijk op het eigen publiek en de in te zetten middelen, zijn de ambities op korte termijn naar het oordeel van de commissie dus hoog. Publieksopbouw voor de nieuwe onderdelen in de programmering vraagt tijd en daar lijkt het festival geen rekening mee te houden. Er wordt wel goed ingezet op het bereik van een breed en cultureel divers publiek. Er is in de afgelopen periode publieksonderzoek gedaan en de organisatie is zich goed bewust van haar doelgroepen. Er wordt ook zorgvuldig nagedacht over het prijsbeleid.

Het is in de ogen van de commissie afwachten of de toevoeging van circus in de programmering aansluit op de ambitie om meer publiek te bereiken en die weet waar te maken. Het netwerk van partners waar het Amsterdam Roots Festival zich aan bindt om de nieuwe programmering vorm te geven, kan daarbij helpen.

De organisatie heeft de afgelopen jaren publieksonderzoek gedaan en lijkt ook voornemens dat in de periode 2017-2020 te gaan doen. Er wordt ook zorgvuldig nagedacht over het prijsbeleid. Concurrenten worden niet expliciet benoemd in de aanvraag en er is geen sprake van een concurrentieanalyse.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding met de stad als goed. Het Amsterdam Roots Festival verbindt zich met de stedelijke samenleving en draagt, door brede samenwerking met diverse partijen, bij aan een samenhangende Amsterdamse cultuursector. In de ogen van de commissie is het festival belangrijk voor de stad, de bewoners en de buurt. Het festival fungeert ook als een belangrijke ontmoetingsplek.

De commissie beoordeelt de spreiding als goed. Het festival spreidt haar activiteiten over verschillende delen van de stad. Roots Open Air, waar het grootste deel van de programmering op is geconcentreerd, vindt plaats in het stadsdeel Oost.

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Amsterdam Roots gedeeltelijk te honoreren, voor een bedrag van € 150.000 per jaar. In haar ogen is de beoogde koerswijziging te bruusk en ze heeft daarom geen vertrouwen in het beoogde resultaat van een tweedaags festival vanaf 2017. Een groei van 25% ten opzichte van nu is volgens de commissie wel realistisch en haalbaar en dat is doorberekend in het toegekende subsidiebedrag.