Centrum Beeldende Kunst Zuidoost

BFNA
Aangevraagd: € 90.000
Toegekend: € 90.000

Inleiding

Centrum Beeldende Kunst Zuidoost (CBKZO), gelegen in het centrum van de Amsterdamse Bijlmermeer, verbindt met haar producten grootstedelijke en lokale kunstbeleving en ontsluit actuele beeldende kunst voor een breed publiek. De organisatie genereert eigen producties die worden gepresenteerd, verzorgt cultuureducatie en participatie-activiteiten. In het activiteitenprogramma wordt gezocht naar een verbinding tussen artistieke kwaliteit en publieksbereik. Het tonen van een intercultureel perspectief is richtinggevend voor de programmering. De samenleving van Zuidoost, met een Caraïbisch-Afrikaanse identiteit, is een continue inspiratiebron.

CBKZO presenteert verschillende projecten tegelijkertijd naast elkaar. In de projecten zoekt de organisatie thematisch aansluiting bij sociaal maatschappelijke onderwerpen, die belangrijk zijn voor het publiek. Ook de directe leef- en belevingswereld van het publiek geeft richting aan de programmering. Op eenzelfde wijze wordt de annex van CBKZO, de Werkplaats, inhoudelijk gevuld. Deze plek is de locatie voor workshops en kunstenaars die met buurtbewoners samenwerken.

De instelling wil de komende periode haar programmering, educatieve producten, samenwerkingsverbanden en pr ook in het centrum van de stad verder versterken. Omgekeerd wil CBKZO daarnaast vaker programmering vanuit het centrum naar Zuidoost halen. CBKZO signaleert dat steeds meer instellingen in het centrum van de stad zoeken naar verbindingen met gelijkwaardige instellingen in de periferie.

CBKZO is een intern verzelfstandigde dienst van Stadsdeel Zuidoost. In 2015 reorganiseerde de Gemeente Amsterdam, waarmee de Stadsdelen werden opgeheven. Deze veranderde juridische context vraagt om een andere organisatievorm van CBKZO. De te verwachten ontvlechting is in bedrijfsmatig opzicht de belangrijkste verandering voor de komende periode. Verder wil de organisatie educatie en participatie verder ontwikkelen. Het interculturele educatieve aanbod van CBKZO verbreedt zich van alleen binnenschools naar ook brede scholen en naschoolse activiteiten. Inzet is één doorgaande inhoudelijke leerlijn beeldende vorming te ontwikkelen.

CBKZO ontvangt in de periode 2013-2016 meerjarige subsidie vanuit het Kunstenplan van de gemeente Amsterdam voor een bedrag van € 84.910 per jaar. De subsidie die aan het AFK wordt gevraagd bedraagt € 90.000 en is bedoeld voor het geheel van activiteiten.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als ruim voldoende. CBKZO richt zich succesvol op het tonen van actuele beeldende kunst met een interculturele identiteit. Verder stimuleert de organisatie participatie van het publiek met een programma van educatieve activiteiten. Voor jongeren vindt dat grotendeels plaats op school en volwassenen worden bereikt via buitenschoolse activiteiten. De kunstuitleen en cadeaushop worden ingezet om op laagdrempelige wijze cultuur te verspreiden. De kunstuitleen is in de afgelopen jaren een solide instrument gebleken en is tevens een belangrijke bron van inkomsten.

De activiteiten sluiten volgens de commissie goed aan op visie die CBKZO heeft op de artistiek-inhoudelijke ontwikkelingen die de organisatie beoogt op een langere termijn. Daarbij maakt de commissie wel de kanttekening dat de plannen voor de toekomst soms beperkt zijn onderbouwd. Zo is het concept van de 'werkplaats' nog algemeen uitgewerkt. Tegelijkertijd heeft de commissie, op basis van eerdere producties, voldoende vertrouwen dat het CBKZO de plannen uiteindelijk met voldoende kwaliteit weet uit te voeren.

De activiteiten passen goed bij de lokale context en met initiatieven als Bijlmer Artist In Residence weet CBKZO op overtuigende wijze artistiek talent en publiek samen te brengen. De commissie verwacht dat met Bradwolff Projects en het Sandberg instituut, de nieuwe partners, het kwaliteitsniveau van de residency plek behouden kan blijven.

Verder waardeert de commissie de wijze waarop CBKZO de verbinding tussen kunst en samenleving tot stand brengt. Dat een te grote focus op vooruitstrevend aanbod de breedte van het bereik in de weg kan staan, vindt de commissie daarbij weliswaar begrijpelijk, maar ze ziet het ook als een belangrijke uitdaging voor CBKZO om hierin een goede balans te vinden. De programmering heeft over het geheel bekeken voldoende artistiek-inhoudelijk niveau en getuigt, in de ogen van de commissie, van vakmanschap. De commissie plaatst daar wel als kanttekening bij dat de ambitie in de uitvoering van de activiteiten van CBKZO hier en daar hoger zou mogen zijn, met meer aandacht voor excellente uitvoering en experiment. Het tentoonstellingsprogramma is in haar opzet van voldoende kwaliteit, maar de zeggingskracht blijft in de ogen van de commissie soms nog te veel beperkt tot de lokale context. Dat geldt ook voor het programma voor kunst in de openbare ruimte. De commissie ziet overigens wel dat dit een goed middel is om de relatie tussen kunst en de wijk te stimuleren.

De commissie is positief over de aandacht die CBKZO besteedt aan een niet-westers publiek. De instelling gaat op een soepele manier om met een mix van westerse en niet-westerse kunstproductie en -consumptie. Hierin onderscheidt CBKZO zich van andere instellingen in Amsterdam. De commissie denkt dat, nu CBKZO zich losmaakt van de stadsdeelorganisatie, het moment is aangebroken om de degelijke koers die het CBKZO vaart uit te bouwen en te gaan werken aan een scherpere programmering die de zelfstandige positie benadrukt. De commissie heeft het vertrouwen dat CBKZO hiertoe in staat is.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als ruim voldoende. De bedrijfsvoering voor de toekomst, en in het verlengde daarvan ook de meerjarenbegroting, is vrijwel hetzelfde als voorgaande jaren en oogt solide. De commissie adviseert het AFK echter wel de vinger aan de pols te houden over de effecten op de bedrijfsvoering van de ambtelijke ontvlechting die op dit moment gaande is.

Er is een mix aan inkomsten waarbij het de commissie opvalt dat het percentage eigen inkomsten enigszins achterblijft, maar de commissie heeft hier begrip voor vanwege de sociaal maatschappelijke waarde van CBKZO voor de wijk en de ambtelijke status. Als onderdeel van een gemeente is het niet eenvoudig fondsen te werven. Dat is een situatie die de komende periode gaat veranderen. Door de ontvlechting ontstaan er risico's die door het CBKZO in beperkte mate worden onderkend in de aanvraag. Zo is het CBKZO zich bewust van het wegvallen van bepaalde diensten waarin de moederorganisatie voorziet, maar de stichting weet nog niet goed wat het effect hiervan zal zijn op de uiteindelijke realisatie van de begroting. De commissie vraagt zich in dat opzicht af of een ruimere begroting niet logischer was geweest, om de overgang naar een publieke stichting beter op te kunnen vangen. De commissie adviseert verder om, hoewel het gemiddelde van de salariëring niet opvallend is, als vanzelfsprekend onderdeel van de ontvlechting ook het salarisgebouw te beschouwen in de context van het culturele veld en de schaal van de activiteiten.

Het CBKZO houdt bij de inrichting van de stichting rekening met implementatie van de Governance Code Cultuur. Het vloeit wellicht vanzelfsprekend voort uit de werkwijze en doelstellingen van het CBKZO, maar de commissie vindt de aandacht voor diversiteit binnen het bestuur en het personeelsbestand een positief punt.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als ruim voldoende. Het CBKZO heeft volgens de commissie een heldere visie op publieksbereik en weet bestaande doelgroepen door zijn duidelijke profiel goed te bereiken. Publieksonderzoek dat in opdracht van CBKZO is uitgevoerd maakt deels inzichtelijk dat 79% speciaal voor de tentoonstelling komt. Een publieksstijging van 10% lijkt realistisch, mede vanwege het gegeven dat al betrokken publiek de komende jaren meer als ambassadeurs wordt ingezet. Dat er in de toekomst meer bezoekers via educatieve projecten worden aangetrokken lijkt, gezien de expertise en het bestaande netwerk van CBKZO bij scholen, een realistisch streven. Het publiek wordt breed en laagdrempelig benaderd. Dat CBKZO een cultureel divers publiek bereikt is een vanzelfsprekendheid.

De visuele communicatie is belangrijk voor de organisatie en zou in de uitvoering overtuigender gebracht kunnen worden. De nieuwsbrieven en andere media-uitingen zien er in de ogen van de commissie enigszins gedateerd uit. Er is in Amsterdam weinig niet-westers aanbod van degelijke kwaliteit te zien. Ambities om dit unieke aanbod breder in de stad zichtbaar te maken en in te zetten, blijven volgens de commissie nog te bescheiden. CBKZO zou haar programma middels haar communicatie beter kunnen uitdragen. De commissie ziet hier mogelijkheden voor CBKZO om zichzelf professioneler te profileren om zo een breder en groter bereik te genereren. Dat de organisatie hier de aankomende periode bewust extra op wil inzetten, vindt de commissie niet alleen positief, maar ook noodzakelijk.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De verbinding wordt door de commissie beoordeeld als goed. CBKZO heeft vanuit haar oorspronkelijke functie een sterke relatie met (sociaal) maatschappelijke vraagstukken en speelt volgens de commissie een belangrijke rol in de lokale gemeenschap op het gebied van cultuurparticipatie, kunsteducatie en talentontwikkeling. CBKZO werkt samen met andere organisaties in de stad. Naast de samenwerking met verschillende artistieke partners, valt ook die met scholen op. Deze is structureel en niet alleen gebaseerd op de wijk waar CBKZO is gevestigd.

De spreiding wordt door de commissie ook beoordeeld als goed. CBKZO speelt als een van de weinige lokale culturele organisaties op het gebied van beeldende kunst een belangrijke rol in stadsdeel Zuidoost.

Conclusie

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van Centrum Beeldende Kunst Zuidoost te honoreren voor het gevraagde bedrag van € 90.000 per jaar.