Nineties Productions

Inleiding

Nineties Productions noemt zichzelf een nomadisch muziektheatercollectief dat actuele voorstellingen en collectieve theatrale evenementen maakt voor een divers publiek. Het collectief zoekt de rafelranden van de stad op en maakt daar voorstellingen waarin reflectie op de maatschappij, haar denkwijzen, gedragingen en (filosofische) valkuilen centraal staan. Nineties Productions gebruikt bekende iconen als Billy the Kid, Charles Bukowski en Angela Merkel als metafoor voor hedendaagse thema's zoals argwaan in tijden van nepnieuws en factfree politics, het verlangen naar anarchie en het vluchtelingenvraagstuk. Daarbij probeert het collectief buurtbewoners zoveel mogelijk te betrekken in het maakproces.

Nineties Productions streeft in de komende periode naar een verdiepende ontwikkeling op artistiek vlak, zodat ze meer gelaagde montage-voorstellingen kan gaan maken en kan experimenteren met verschillende vertelstructuren. De organisatie wil daarmee haar engagement beter over het voetlicht brengen dan zij tot nu toe heeft gedaan.
Op zakelijk vlak wil de organisatie gestructureerder gaan werken. Daarbij streeft ze naar continuïteit en meer financiële middelen ten behoeve van de voorbereiding en afwikkeling van de activiteiten. Nineties Productions streeft naar een regelmatig ritme van subsidiestromen, produceren en administreren. Verder is het doel om de komende periode de wereld van de internationale programmering beter te leren kennen en ook in buurlanden op te treden.
Ook op het gebied van publieksbereik wil Nineties Productions zich ontwikkelen. De organisatie streeft zowel naar het bereiken van nieuw publiek als naar het binden van bestaand publiek. Verder probeert Nineties Productions het engagement van het publiek te stimuleren en de betrokkenheid van een jong, divers publiek te vergroten.

Nineties Productions vraagt een bijdrage voor reguliere activiteiten en voor ontwikkeling op artistiek en zakelijk gebied en op het vlak van publieksbereik. Het gevraagde totaalbedrag per jaar is gemiddeld € 98.047, waarvan gemiddeld € 43.546 bestemd is voor ontwikkeling en € 54.502 voor de reguliere activiteiten van de organisatie.

Artistieke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als goed.
De commissie is positief over het vakmanschap van Nineties Productions. Voor iedere productie kiest het collectief geschikte en passende makers om mee samen te werken. De organisatie slaagt er ook iedere keer in de artistieke doelstelling van de producties goed te realiseren. Het collectief timmert aan de weg met verrassende performances op bijzondere locaties, zoals bijvoorbeeld Noir in een leegstaand kantoorgebouw of de voorstelling over Billy the Kid in Museum ‘t Kromhout. Het basismateriaal, de benadering vanuit maatschappelijke thema’s en de bronnen voor tekst en vormgeving, zijn creatief gekozen en geven in de ogen van de commissie blijk van een hedendaagse kijk op collage en theatraliteit. De reguliere plannen voor komende jaren zijn goed onderbouwd. De beoogde producties zijn met enthousiasme beschreven en voorzien van een goede toelichting en een exacte planning en invulling.

De producties van Nineties Productions hebben betrekking op maatschappelijke thema’s. Door het publiek heel gericht te betrekken bij de voorstelling en door de thematiek weloverwogen te kiezen, weet Nineties Productions zijn bezoekers te raken. De commissie typeert het werk van Nineties Productions als anarchistisch muziektheater dat populaire cultuur mixt met meer hoge cultuur, met veel improvisatie en humor en een heel directe band met de actualiteit. Ruw gebruik van media via camera's en feedback van beeld op het podium, lo-fi gebruik van hightech middelen zoals sociale media, verhaallijnen die niet lineair zijn en dwars door elkaar heen lopen, maken het werk volgens de commissie intrigerend en geven het zeggingskracht voor het beoogde publiek.

In de aanvraag is artistieke kwaliteit als ontwikkeldoel aangegeven. Daarom wordt binnen dit criterium tevens de kwaliteit van de ontwikkeling beoordeeld.
De organisatie beschrijft de beginsituatie op heldere wijze. Zij kijkt terug op de ontwikkeling van de afgelopen periode en markeert een duidelijk punt voor de start van een volgende ontwikkeling vanaf 2019. Nineties Productions kiest ervoor minder activiteiten te gaan ontplooien en zo ruimte te creëren voor bestendiging, continuïteit en ontwikkeling door inhoudelijke verdieping. De noodzaak hiervoor is goed onderbouwd en overtuigend verwoord in het ondernemingsplan. De hoge productiviteit van het collectief in 2017 eiste een hoge tol van de makers. De commissie begrijpt dat het niet mogelijk is om in dat tempo door te gaan als de organisatie het huidige niveau van de voorstellingen wil continueren en verbeteren.
Het beoogde doel van de ontwikkeling op artistiek gebied is het bouwen van een stevige artistieke basis van waaruit het collectief kan blijven doorgroeien en produceren zonder het team uit te putten. De organisatie wil zaken doorlichten zoals de samenstelling van het team en de wijze waarop de leden van het team op elkaar inspelen. Het is duidelijk welk doel Nineties Productions nastreeft en dit komt de commissie als passend en realistisch over, met gezonde zelfkritiek beschreven.

Het instrumentarium voor de artistieke ontwikkeling bestaat uit verschillende onderdelen: ontwikkeling van makers uit het artistieke team; mentoren voor het artistieke team; stageplekken; verdiepingsavonden; voorstellingen voor scholieren; ambassadeursavonden; internationale kennisdeling. Al deze instrumenten zijn toegelicht in het ondernemingsplan. 
Nineties Productions wil de signatuur van het collectief doorontwikkelen door te zoeken naar hoe individuele talenten en ambities de ruimte kunnen krijgen binnen de nagestreefde collectiviteit. De commissie begrijpt de voornemens, maar meent dat de gekozen instrumenten grotendeels onderdeel zijn van de reguliere activiteiten en niet zozeer een instrument om de beoogde en noodzakelijke ontwikkeling te bewerkstelligen. Zo zijn bijvoorbeeld de beoogde mentoren van het artistieke team deels dezelfde als voorheen en het is niet duidelijk daarvan de toegevoegde waarde is. Zo bezien zijn niet alle instrumenten passend.
Ook plaatst de commissie kanttekeningen bij de inzet op de individuele ontwikkeling van de makers. In de aanvraag is niet aannemelijk gemaakt waarom dat nodig is. De commissie vindt juist dat de ontwikkeling in de eerste plaats ten goede moet komen aan het gezelschap als geheel omdat de huidige werkwijze moeilijk te bestendigen is op lange termijn en de beoogde ontwikkeling van het collectief om die reden ook echt noodzakelijk is.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als zwak.
Nineties Productions heeft een gezonde, maar kwetsbare bedrijfsvoering. Op zakelijk vlak heeft de organisatie nog weinig expertise om de snelle artistieke ontwikkelingen bij te houden. Daar is zij zich ook van bewust. De commissie meent dat het een goede keuze is om het rustiger aan te doen na de intensieve periode in 2017, maar in haar ogen wordt het aantal activiteiten nu wel erg beperkt. Nineties Productions gaat weinig voorstellingen spelen en de commissie vraagt zich af of de organisatie dan wel in staat is om de bedrijfsvoering gezond te kunnen houden. Het hernemen of langer spelen van een productie zou mogelijk uitkomst kunnen bieden. Zoals de plannen nu luiden, neemt niet alleen het aantal activiteiten af, maar dalen ook de publieksinkomsten. Dat is op zich begrijpelijk gezien de buitengewone prestaties in 2017, maar het is opvallend dat de inkomsten per bezoeker jaarlijks dalen. Waarom dat zo is, wordt niet toegelicht.

Nineties Productions werkt met een betrokken bestuur en past de Governance Code Cultuur toe.

De commissie constateert dat de begroting niet volledig is. De voorstelling Cash Machine is er niet in opgenomen. Dat maakt het lastig voor de commissie om te beoordelen of deze realistisch is.
Op basis van de verstrekte informatie meent zij dat de begroting fragiel is en sterk leunt op de bijdrage van het AFK, waardoor er in de ogen van de commissie geen sprake is van een evenwichtige mix van inkomstenbronnen. Zij vraagt zich af waarom alleen in 2019 ook private fondsen worden aangeschreven en waarom het plan geen aandacht besteedt aan de verwerving van andersoortige inkomsten, zoals sponsoring. De commissie constateert dat het ondernemerschap dat Nineties Productions op artistiek vlak vertoont, op zakelijk vlak minder sterk ontwikkeld is.
Voor zover de commissie kan beoordelen, zijn de kosten van de voorgenomen activiteiten wel passend.

In de aanvraag is zakelijke kwaliteit een ontwikkeldoel. Om die reden wordt binnen dit criterium ook de kwaliteit van de ontwikkeling beoordeeld.
De beginsituatie en de noodzaak voor de ontwikkeling is helder verwoord in de aanvraag. Nineties Productions heeft zich de laatste twee jaar artistiek goed ontwikkeld, maar op zakelijk gebied heeft de organisatie dit ontwikkeltempo niet kunnen bijbenen. Daar wil het gezelschap nu aan gaan werken. De commissie onderschrijft de noodzaak daartoe.
De organisatie heeft goed voor ogen welke maatregelen wenselijk zijn. Het einddoel is grotendeels duidelijk en realistisch: Nineties Productions wil zich profileren als creatief producer in Nederland, met een stevige zakelijke basis. Van nut en noodzaak van het einddoel voor de internationale plannen daarentegen is de commissie niet overtuigd. De organisatie wil via internationale uitwisseling inspiratie opdoen om producties ook over de grenzen heen te realiseren. Dit voornemen is mager onderbouwd en lijkt in de ogen van de commissie ingegeven door toevalligheden en bevriende gezelschappen. De commissie vindt het daarom niet realistisch.

Voor de zakelijke ontwikkeling zijn een aantal ontwikkelinstrumenten voorzien. Nineties Productions wil een individueel coaching- en leertraject inzetten om een stevige organisatiebasis te creëren die de organisatie een zo groot mogelijke artistieke flexibiliteit verleent. Dit is overtuigend omschreven en is in de ogen van de commissie effectief en passend bij het beoogde einddoel. Van de geschiktheid van andere instrumenten is de commissie minder overtuigd. Zo is het bijvoorbeeld niet duidelijk waarom Nineties Productions een assistent voor de zakelijke leiding nodig zou hebben, gezien de veel lagere aantallen activiteiten voor de komende periode. Ook zet de commissie vraagtekens bij het instrument van een werkwijze (de étude) van elkaar bevragen, samen kunst bekijken, maakopdrachten voor elkaar verzinnen en elkaar experimentele theatrale ideeën tonen. Volgens de commissie is dit geen ontwikkelinstrument maar onderdeel van een regulier werkproces ter voorbereiding van reguliere activiteiten. De kosten hiervoor zijn in de ogen van de commissie buitenproportioneel.

Publieksbereik

De commissie beoordeelt het publieksbereik als voldoende.
Nineties Productions speelt tot dusver voor een bescheiden aantal bezoekers. Het publiek bestaat voor een groot deel uit jonge en betrokken mensen en dat is in de ogen van de commissie bijzonder. Zoals de organisatie zelf constateert, heeft zij een trouwe ‘fanclub’ die alle voorstellingen bezoekt, maar is een nieuw publiek niet eenvoudig te bereiken. In het ondernemingsplan gaat de organisatie ervan uit dat met het bereiken van jong(er) publiek ook de culturele diversiteit van de bezoekers toeneemt, op basis van de ervaring met een publicatie op het platform Vice. Deze aanname is echter niet vanzelfsprekend in de optiek van de commissie. Verder mist de commissie toelichting op de beoogde publieksaantallen voor de komende periode. Het plan gaat uit van een sterke stijging van het gemiddelde aantal bezoekers per voorstelling, maar hoe Nineties Productions dat voor elkaar denkt te krijgen is niet duidelijk. Bovendien is daar in de begroting geen rekening mee gehouden, daarin dalen de publieksinkomsten.
De commissie concludeert daarom dat de diversiteit en omvang van het publiek dat Nineties Productions wil bereiken niet logisch aansluit op de aard en de omvang van de activiteiten.

Nineties Productions is zich ervan bewust dat de marketing sterker kan en schakelt hiervoor hulp in, ook om zo de eigen inkomsten te vergroten. Zij wil nieuw publiek bereiken en bestaand publiek meer aan zich binden. De marketingaanpak acht de commissie echter niet overtuigend. Bestaande en beoogde doelgroepen worden in het plan slechts schetsmatig beschreven. Een analyse van het huidige publieksbereik ontbreekt. Volgens de commissie vraagt het bereiken van nieuwe publieksgroepen in de wijken om een lange adem en voortdurende investeringen in het onderhouden van contacten en in het verleiden van het publiek om te komen. Dat vergt inventiviteit, volhouden, incasseringsvermogen en stap voor stap opbouwen. Uit de aanvraag maakt de commissie niet op dat Nineties Productions zich van deze lange weg bewust is.

In de aanvraag is publieksbereik als ontwikkeldoel aangemerkt. Daarom wordt binnen dit criterium tevens de kwaliteit van de ontwikkeling op vlak van publieksbereik beoordeeld.
De beginsituatie is helder beschreven. Nineties Productions wil het huidige publiek vasthouden en zet in op een publieksstroom die sneller op gang komt voor de voorstellingen. Nineties Productions ziet de noodzaak tot versterking en ontwikkeling van het publieksbereik onder ogen. Ook dit wordt goed verwoord, waarbij in het plan de pijnpunten goed benoemd zijn en een effectief plan van aanpak wordt gepresenteerd. De commissie meent dat het einddoel zowel realistisch als idealistisch is: Nineties Productions wil kunst ontdoen van haar elitaire karakter en op die manier een groter, jonger en een cultureel diverser publiek voor de voorstellingen bereiken.

De instrumenten die ingezet worden voor het ontwikkelen van publieksbereik zijn een samenwerking met CultuurMarketing (voor een brede en efficiënte marketing aanpak), een soort preview van producties voor een select gezelschap (The 90’s Way) en ambassadeursavonden. Deze instrumenten zijn goed beschreven en zijn passend bij het beoogde einddoel. Het inschakelen van expertise van buitenaf is volgens de commissie een verstandige keuze.

Bijdrage aan veelzijdigheid van het cultuuraanbod in de stad

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de veelzijdigheid van het cultuuraanbod in de stad als voldoende.
Er zijn verschillende vierjarig ondersteunde organisaties in het Amsterdamse Kunstenplan die muziektheater maken. Het werkterrein van Nineties Productions is daarom niet uniek, maar door elementen uit hoge en lage cultuur te laten versmelten heeft het collectief wel degelijk toegevoegde waarde binnen het huidige aanbod. Nineties Productions en zijn sterke groep van makers heeft volgens de commissie een frisse en nieuwe manier van muziektheater maken in de stad geïntroduceerd.

Conclusie

Nineties Productions verwoordt in de aanvraag duidelijk wat de ondersteuning vanuit de Tweejarige regeling de afgelopen twee jaar voor haar ontwikkeling heeft betekend. Artistiek heeft de organisatie grote vooruitgang geboekt maar nu is er sprake van een disbalans tussen de artistieke ontwikkeling en de zakelijk-organisatorische basis. Voor de continuïteit van de organisatie en haar ontwikkeling is het belangrijk dat het collectief de kans krijgt zich ook zakelijk en qua publieksbereik verder te ontwikkelen.
De aanvraag heeft de commissie echter niet op alle punten overtuigd. Niet alle instrumenten die Nineties Producties wil inzetten zijn volgens de commissie noodzakelijk en passend bij het beoogde einddoel. Om die reden adviseert zij niet de gehele aanvraag te ondersteunen.
De beoogde ontwikkeling moet volgens de commissie in de eerste plaats ten goede komen aan het gezelschap.  Zij meent daarom dat de individuele ontwikkeling van de makers geen prioriteit heeft. Verder vindt zij de hoge kosten voor het uitwerken van de étude niet in verhouding tot de andere activiteiten van Nineties Productions en is deze werkwijze volgens de commissie onderdeel van het reguliere werkproces. Daarom adviseert zij de étude slechts gedeeltelijk te honoreren.
De commissie is niet overtuigd van de plannen voor internationale uitwisseling en mist onderbouwing daarvoor. Het lagere activiteitenniveau maakt het volgens de commissie evenmin nodig om te investeren in extra zakelijke assistentie.

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van Nineties Productions gedeeltelijk te honoreren voor een bedrag van gemiddeld € 60.677 per jaar, waarvan € 6.175 per jaar voor de uitvoering van de ontwikkelactiviteiten en € 54.502 per jaar voor de reguliere activiteiten.

De aanvraag van Nineties Productions is beoordeeld binnen de adviescommissie Podiumkunsten & Letteren.