Stichting Glamorous Outcasts

Visuele kunsten
Aangevraagd: € 43.827
Toegekend: € 0

Inleiding

Stichting Glamorous Outcasts is in 2013 opgericht ter exploitatie van het Street Art Museum Amsterdam (SAMA). Dit museum bestaat uit vijftig muurwerken in Amsterdam Nieuw-West, West, Schiphol en Noord. De werken zijn gemaakt door (internationale) street-art-kunstenaars. De collectie breidt zich jaarlijks uit, meestal in opdracht van corporaties en stadsdelen. Glamorous Outcasts heeft met SAMA als missie om een steeds grotere, artistiek hoogwaardige en representatieve street-art-collectie te realiseren. Daarmee wil ze een (buurt)economie stimuleren en bijdragen aan sociale verbondenheid.

Kunstenaars creëren nieuwe werken in interactie met bewoners en de omgeving. Zo wil de organisatie de buurt eigenaar maken van de kunst. Glamorous Outcasts geeft rondleidingen aan Amsterdammers, toeristen, scholen en bedrijven. Rondleiders worden geworven uit de omgeving. Door touropbrengsten gedeeltelijk ten goede te laten komen aan de rondleiders wil de organisatie de totstandkoming van een lokale economie stimuleren. Glamorous Outcasts verzorgt daarnaast regelmatig workshops in samenwerking met lokale organisaties. In haar eigen galerie organiseert ze exposities van kunstenaars die een werk hebben gemaakt voor de collectie.

Glamorous Outcasts schrijft in haar ontwikkelplan dat ze in 2017 en 2018 de zakelijke kwaliteit en het publieksbereik wil ontwikkelen. Glamorous Outcasts wil haar organisatie professionaliseren door een beter gestructureerde backoffice op te zetten en haar rondleidingen breder in de markt zetten. Verder wil de organisatie de kwaliteit van de collectie verhogen door haar op een nieuwe manier te ontsluiten en te conserveren.

Om bovenstaande ontwikkelingen te realiseren maakt Glamorous Outcasts gebruik van verschillende instrumenten. Er wordt een virtual-reality-app ontwikkeld om de gedocumenteerde kunstwerken te tonen. Daarnaast wil de organisatie een trainingsprogramma opzetten voor het opleiden van tourgidsen, een pr- en marketingstrategie ontwikkelen, de website verbeteren met een online betaalsysteem en nieuwe samenwerkingen aangaan. De organisatie maakt gebruik van adviesbureaus en coaches voor begeleiding bij de verschillende deelaspecten.

In het ondernemingsplan beschrijft Glamorous Outcasts dat het naast de genoemde ontwikkelingen haar reguliere activiteiten voortzet. Daarnaast creëert ze een openluchtgalerie op tien pilaren bij Amsterdam Sloterdijk en krijgt het project ‘An Office Walk With a Twist’ in 2017 een vervolg. Elk project gaat gepaard met workshops, publicaties of festivalachtige activiteiten.

Stichting Glamorous Outcasts vraagt aan het AFK een bijdrage van gemiddeld € 43.827 per jaar voor de realisatie van het ontwikkelplan.

Beoordeling ontwikkelplan

Beginsituatie, einddoel en noodzaak ontwikkeling

De commissie beoordeelt de beschrijving van de beginsituatie, het einddoel en de noodzaak van de ontwikkeling als voldoende.

De beginsituatie is naar de mening van de commissie helder omschreven, zowel inhoudelijk als cijfermatig. De organisatie zet haar aard en positie duidelijk uiteen en benoemt diverse stakeholders. Zij verduidelijkt op een zelfkritische, geloofwaardige manier hoe zij ervoor staat door middel van een sterkte-zwakteanalyse. Ze toont oog voor haar eigen kwetsbaarheid, met een directeur die vrijwel alle taken uitvoert.

Ook het einddoel is duidelijk omschreven. De organisatie wil haar zakelijke kwaliteit en haar publieksbereik verder ontwikkelen en formuleert daarvoor heldere, meetbare doelen. De aanvrager wil de organisatie verder professionaliseren door een professionele backoffice op te zetten en gekwalificeerde rondleiders op te leiden. Verder wil Glamorous Outcasts de ontsluiting van de collectie aantrekkelijk maken voor een breder publiek, een pr-strategie realiseren en een branding-identiteit ontwikkelen. Deze doelen zijn concreet uitgewerkt. De kosten zijn begroot tot in detail.

Uit het plan blijkt volgens de commissie de noodzaak van een deel van de gekozen ontwikkelingen. De commissie onderschrijft de behoefte aan zakelijke professionalisering. Daarnaast is het op zich voor de hand liggend dat bij een groeiende belangstelling voor het SAMA de behoefte ontstaat om meer rondleiders aan te trekken, betalingen beter te structureren en de website te vernieuwen. Of het opzetten van een opleiding voor rondleiders op dit moment noodzakelijk is, betwijfelt de commissie. Zij vindt het aantal mensen dat wordt rondgeleid bescheiden en is daarom van mening, met het oog op de fase waarin de organisatie zich bevindt, dat andere ontwikkelingen voorrang hebben.

De commissie vindt dat de organisatie te weinig aandacht besteedt aan het geconstateerde knelpunt dat de directeur er tot nu toe vrijwel alleen voor staat. In de aanvraag leest de commissie weinig over (structurele) uitbreiding van het kernteam. De commissie vindt het risicovol om in zulke hoge mate afhankelijk te blijven van één medewerker. Training en coaching van de directeur zijn in de ogen van de commissie op zich goede middelen, maar deze kunnen de knelpunten op organisatievlak niet voldoende het hoofd bieden.

Het plan om een extern adviseur aan te trekken voor de brandbuilding vindt de commissie gepast, gezien de beperkte slagkracht van de huidige organisatie. De beoogde opleiding aan de universiteit van Leuven sluit aan bij het praktische doel van Glamorous Outcasts om virtual-reality-activiteiten te ontwikkelen. De rol van samenwerkingspartners en leveranciers in het ontwikkelingstraject is concreet omschreven en kent duidelijke doelstellingen. De keuze van de opleiding en de adviseur is daarnaast helder uitgewerkt.

Instrumenten

De commissie beoordeelt de motivering voor in te zetten instrumenten als voldoende.

De aanvrager omschrijft helder en stapsgewijs in een faseringsplan welke instrumenten zij wil aanwenden om tot de beoogde resultaten te komen. De commissie is echter maar gedeeltelijk overtuigd van de motivatie voor de genoemde instrumenten. Elk instrument wordt onderbouwd, maar in de ogen van de commissie kiest de organisatie niet steeds voor het beste instrument om de gerelateerde doelstelling te bereiken. Zo motiveert de organisatie haar plan om virtual-reality-techniek in te zetten voor de presentatie van de gedocumenteerde kunstwerken onder andere door te stellen dat hiermee nieuwe doelgroepen worden bereikt. Deze stelling had de commissie graag onderbouwd gezien. Ook is de commissie niet duidelijk hoe virtual reality van waarde kan zijn voor de ontwikkeling van de organisatie als geheel. Op dit punt lijkt de aanvraag meer projectgedreven dan dat ze de ontwikkeling van de organisatie zelf ten goede komt.

De commissie vindt het voornemen om een pr- en marketingstrategie te ontwikkelen met een externe partij een passende en meer noodzakelijke stap op dit moment dan enkele andere gekozen instrumenten. Ook de verbetering van de website en de training van de directeur vindt de commissie zinvolle instrumenten.

Realisme en omgevingsbewustzijn

De commissie beoordeelt het realisme en de blijk van omgevingsbewustzijn als voldoende.

Het ontwikkelplan vindt de commissie ten dele realistisch. Een aantal doelen, zoals het breder in de markt zetten van de rondleidingen, het opzetten van een gestructureerde backoffice en het verhogen van de kwaliteit van de collectie, ogen haalbaar in relatie tot de beginsituatie en de gekozen instrumenten. Een ander doel, het ontlasten van de directeur, wordt met het voorgestelde instrumentarium onvoldoende gerealiseerd. Naar het oordeel van de commissie zijn de kosten voor sommige instrumenten hoog, zoals de kosten voor reizen naar Leuven.

De organisatie is zich bewust van haar omgeving en noemt specifieke omgevingsfactoren die van invloed kunnen zijn op de resultaten. Er zijn veel samenwerkingen met lokale maatschappelijke organisaties en voor het geven van rondleidingen worden buurtbewoners en leerlingen betrokken. Street art groeit in populariteit. In combinatie met de wens van de gemeente Amsterdam om toeristen meer te spreiden over de stad ziet de commissie hier een kansrijke rol voor Glamorous Outcasts.

Evaluatie en bestendiging van resultaten

De commissie beoordeelt de wijze van evaluatie en bestendiging van resultaten als voldoende.

In de aanvraag is een helder schema opgenomen voor de evaluatie van de beoogde ontwikkelingen. De organisatie creëert de mogelijkheid te leren van haar fouten door evaluaties en monitormomenten consequent in te bouwen. De opleiding aan de universiteit wordt in verschillende onderdelen opgeknipt, met steeds feedback van universitair docenten op de vorderingen. Ook de samenwerking met andere studentgroepen en hun collectieve feedback kan mooie leermomenten opleveren. De profielen van partijen en stakeholders die betrokken worden bij de evaluaties zijn helder beschreven en zij zijn gevarieerd van samenstelling.

De manier waarop Glamorous Outcasts de ontwikkelresultaten wil bestendigen in de organisatie is summier beschreven. In de aanvraag wordt vermeld dat de resultaten na 2018 worden bestendigd in de organisatie. De commissie meent echter ook hier dat het takenpakket voor de komende periode relatief breed is van opzet voor de bescheiden basis waarop de organisatie draait. De commissie is er daarom niet van overtuigd dat de organisatie voldoende ruimte heeft om de voorgestelde ontwikkelingen, kennis en werkwijzen te kunnen verankeren.

Delen van resultaten

De commissie beoordeelt de bereidheid tot het delen van resultaten als voldoende.

De aanvrager is voornemens de resultaten van het traject te delen met andere organisaties of collega’s in de sector via de publicatie van strategische plannen op de nieuw te ontwikkelen website. De waarde hiervan voor andere organisaties vindt de commissie moeilijk te beoordelen; het is onduidelijk of het hier gaat om meer dan reguliere beleidsplannen van de organisatie.

Glamorous Outcasts organiseert daarnaast expertmeetings over hedendaagse manieren van het ontsluiten van erfgoed. Deze passen volgens de commissie goed bij de plannen van de organisatie. Doelgroepen voor de kennisdeling worden niet benoemd in het plan.

Conclusie

Op basis van de beoordeling van de afzonderlijke criteria is de commissie van mening dat het ontwikkelplan van Stichting Glamorous Outcasts van (ten minste) voldoende kwaliteit is. Zij adviseert daarom ook het ondernemingsplan te beoordelen.

Beoordeling ondernemingsplan

Artistieke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als voldoende.

Glamorous Outcasts wil met het Street Art Museum Amsterdam een steeds grotere, artistiek hoogwaardige en representatieve street-art-collectie realiseren. Dit vindt de commissie op zich een positief streven. De commissie ziet bij Glamorous Outcasts kunstwerken van wisselende kwaliteit, maar in het algemeen constateert zij dat de betrokken kunstenaars over voldoende vakmanschap beschikken. Daarnaast hebben de werken volgens de commissie voldoende zeggingskracht voor bezoekers en buurtbewoners. Verder vindt de commissie het sterk dat Glamorous Outcasts verbinding zoekt met de buurt, te meer daar het een buurt betreft waar op cultureel gebied relatief weinig gebeurt.

De commissie is echter kritisch over de kwaliteit van het ondernemingsplan; het is vrijwel identiek aan het ontwikkelplan. De commissie mist in het plan informatie over de artistieke programmering van de organisatie. Vooral de keuzes die ten grondslag liggen aan de selectie van kunstenaars en de samenstelling van de collectie worden onvoldoende uitgewerkt.

Het plan geeft geen blijk van de artistiek-inhoudelijke context en het vakmanschap waarmee de collectie wordt opgebouwd. Zij maakt niet duidelijk welke werken in de collectie, en om welke reden, het behouden waard zijn. Daardoor is er naar het oordeel van de commissie niet zichtbaar sprake van een collectie, of van conservatie, ontwikkeling of gestructureerde uitbreiding van een collectie.

Voor het opbouwen van een collectie acht de commissie ook de duurzaamheid van de projecten een punt van aandacht. Veelal gaat het om tijdelijke projecten in opdracht van projectontwikkelaars of de gemeente. De werken worden goed gedocumenteerd en het proces van creatie wordt vastgelegd om online een collectie aan te leggen; dat vindt de commissie positief. Wat er op de langere termijn overblijft van de fysieke collectie ziet de commissie echter niet duidelijk toegelicht in de plannen. De keuze om virtual reality in de toekomst in te zetten om de digitale collectie te ontsluiten vindt de commissie nog onvoldoende toegelicht.

De commissie had daarnaast graag meer zelfreflectie teruggezien in het plan. Er is veel street art in Amsterdam. Het plan gaat niet in op de verhouding van de projecten van Glamorous Outcasts tot overige street-art-uitingen in de stad. Deze blijkt evenmin uit de geringe informatie over de artistieke programmering. Stichting Glamorous Outcasts laat in het plan geen duidelijk herkenbaar artistiek-inhoudelijk profiel zien waarmee ze zich onderscheidt van andere makers in de stad. De commissie merkt op dat het product zelf, street-art-kunstwerken, wel herkenbaar en onderscheidend is ten opzichte van het overige kunst- en cultuuraanbod in Amsterdam.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als zwak.

De bedrijfsvoering oogt op basis van de voorliggende begroting en de realisatie in het verleden fragiel. De stichting heeft, afgaande op de cijfers uit 2015, een beperkt eigen vermogen, waarmee financiële tegenvallers niet opgevangen kunnen worden. Wel werkt de organisatie met flexibele krachten, die indien nodig minder kunnen worden ingehuurd.

De organisatie drijft vooralsnog op één persoon, wat vanuit het oogpunt van bedrijfsvoering risicovol is. Hoewel Glamorous Outcasts nadrukkelijk schrijft prioriteit te geven aan professionalisering bestaat het voorgenomen kernteam straks uit enkel de directeur, een officemanager/zakelijk leider voor 0,5 fte (die in de begroting als administratief assistent is opgenomen) en stagiairs. Uit de aanvraag wordt weinig duidelijk over de beoogde taakverdeling binnen dit kernteam en over de duurzaamheid van de geplande teamuitbreiding. De in het ondernemingsplan beschreven ontwikkelingen betreffen hoofdzakelijk cursussen voor de directeur en dragen niet bij aan stabilisatie van de organisatie als geheel.

De commissie is gedeeltelijk positief over de wijze waarop Glamorous Outcasts haar zakelijke wensen en instrumenten in kaart brengt. De presentatie hiervan is helder, ondersteund met targets, schema’s, afbeeldingen en een stappenplan. De nadruk ligt echter sterk op de ontwikkeling van nieuwe activiteiten als virtual reality, een opleiding voor rondleiders en merchandise, terwijl de aandacht volgens de commissie eerder zou moeten uitgaan naar de directe noden van de organisatie. Deze vragen vooral om bestendiging en verbetering van de organisatie en haar bestaande activiteiten. De commissie vindt dat de huidige en voor de toekomst omschreven bedrijfsvoering een te weinig solide basis biedt voor het realiseren van de voorgenomen programmering en het beoogde publiek in de komende twee jaar.

Ten opzichte van de gemiddelde realisatie in 2014 en 2015 stijgen de kosten en baten in 2017 en 2018 fors, met gemiddeld 300 procent. De commissie vindt dit weinig realistisch. Er is sprake van een gespreide mix van inkomstenbronnen en Glamorous Outcasts voldoet aan de 25-procentsnorm voor eigen inkomsten van het AFK. De organisatie toont zich ondernemend door ook inkomsten uit het bedrijfsleven te vergaren. De voorgestelde inkomstenmix vindt de commissie echter niet overtuigend onderbouwd. De prijzen voor schooltours zijn hoog en ook de opbrengsten uit verkoop van merchandise zijn hoog ingeschat. Nog onduidelijk is of er op deze schaal markt is voor de merchandise van Glamorous Outcasts. De beoogde groei van opdrachten wordt benoemd, maar niet onderbouwd met voorbeelden. Of de inkomsten onder de post ‘overige opdrachten’ realistisch zijn, wordt de commissie daarmee onvoldoende duidelijk. Aan de kostenkant vindt de commissie het een gemis dat de kosten voor onderhoud van de virtual-reality-techniek ontbreken. Dergelijke techniek brengt naast hoge ontwikkelkosten ook hoge kosten voor onderhoud met zich mee.

Bestuur en toezicht zijn op orde. De organisatie past de Governance Code Cultuur toe.

Publieksbereik

De commissie beoordeelt het publieksbereik als zwak.

De online bezoekerscijfers die op het aanvraagformulier worden genoemd zijn niet dezelfde als die het ondernemingsplan vermeldt. Ook binnen het ondernemingsplan verschillen de bezoekerscijfers van de tours in 2015 in de tekst met die in de tabel, wat de commissie geen eenduidig beeld geeft van het publieksbereik. Uitgaande van de cijfers in het aanvraagformulier vindt de commissie dat de aard en omvang van vooral het fysieke publieksbereik beperkt is.

De commissie twijfelt aan het realisme van de in het aanvraagformulier geprojecteerde bezoekerscijfers voor de komende periode. De fysieke bezoeken moeten per 2018 verdubbeld zijn ten opzichte van 2015. Het digitale bereik moet daarnaast vertienvoudigen. Om deze cijfers te behalen moeten er dagelijks (grote) tours gegeven worden en moeten er forse bezoekersaantallen worden behaald door middel van virtual reality en website. Bij het ontbreken van een marketingplan lijkt dit de commissie niet realistisch.

De aanvrager benoemt doelgroepen als buitenlandse toeristen, dagjesmensen, hedendaagse kunstliefhebbers, jongeren tussen de 20 en 35 jaar die cultuur willen beleven, universitair onderzoekers en kenniszoekers, buurtbewoners en hun gasten, scholen en bedrijven. De commissie vindt de profielen van deze verschillende doelgroepen en de marketingaanpak om ze te bereiken echter niet goed uitgewerkt. Het plan bevat geen benaderingswijze per doelgroep, noch een koppeling van de (beoogde) doelgroepen aan de verschillende onderdelen in de programmering. Ook is niet duidelijk of er publieksonderzoek gedaan wordt.

De commissie vindt het positief dat de organisatie een communicatie- en brandingstrategie wil ontwikkelen. Zij kan echter niet inschatten of de beoogde expert, die in de eerste plaats de strategie zal gaan ontwikkelen, voldoende ervaring heeft; nergens wordt geconcretiseerd wat de expert precies deed voor eerdere klanten.

Het plan maakt geen melding van gerichte marketing of programmering voor publiek met een cultureel diverse achtergrond.

Aansluiting ondernemingsplan op ontwikkelplan

De commissie beoordeelt de aansluiting van het ondernemersplan op het ontwikkelplan als voldoende.

Het ondernemingsplan verschilt nauwelijks van het ontwikkelplan, waarmee de plannen logischerwijs op elkaar aansluiten. Het ondernemingsplan maakt zeer beknopt inzichtelijk hoe de inspanningen uit het ontwikkelplan moeten bijdragen aan de tweejarige doelstellingen. In het ontwikkelplan worden de beoogde ontwikkelingen en instrumenten iets specifieker benoemd en uitgewerkt. De commissie mist in het ondernemingsplan een uitwerking van de plannen voor virtual reality en kan daardoor niet inschatten hoe dit onderdeel zal bijdragen aan de ontwikkeling van de onderneming. Het voornaamste kritiekpunt op zowel het ondernemingsplan als het ontwikkelplan is dat niet overtuigend wordt ingegaan op versterking van het team.

Bijdrage aan de veelzijdigheid van het cultuuraanbod van de stad

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de veelzijdigheid van het cultuuraanbod in de stad als voldoende.

De commissie constateert dat er naast Glamorous Outcasts veel vierjarig ondersteunde organisaties zijn in het Amsterdamse Kunstenplan die zich bezighouden met beeldende kunst. Echter, in vergelijking met deze andere organisaties onderscheidt Glamorous Outcasts zich door het aanbod in street art. Daarnaast is ook in Nieuw-West op zich weinig cultureel aanbod aanwezig. Hiermee draagt de stichting bij aan de veelzijdigheid van het aanbod in de stad.

Conclusie

Voor de eindafweging worden de totale beoordelingen van het ontwikkelplan en ondernemingsplan bij elkaar opgeteld. Op basis hiervan adviseert de commissie de aanvraag van Stichting Glamorous Outcasts niet te honoreren.

Commissie en adviseurs

De aanvraag is beoordeeld door de adviescommissie Visuele kunsten.