Zone2Source (Stichting ICU2)

BFNA
Aangevraagd: € 150.000
Toegekend: € 0

Inleiding

Stichting ICU2 is de organisatie achter Zone2Source. Daarbinnen onderzoekt zij de relatie tussen de mens, zijn cultuur en technologieën en de natuur. De organisatie doet dat in de context van het Amstelpark waar kunstenaars worden uitgenodigd voor de presentatie en ontwikkeling van kunstprojecten waarin alternatieve ideeën over de relatie tussen natuur en cultuur worden onderzocht. Het publieks- en kennisprogramma bestaan uit: solo- en groepstentoonstellingen, parkresidenties, artistieke onderzoeksprojecten, debatten, workshops, excursie en expertmeetings. ICU2 heeft voor Zone2Source drie paviljoens tot haar beschikking. Het Rietveld Huis is kantoor, archief en werkplek voor kunstenaars en voor workshops met kinderen. Het Glazen Huis is de ruimte voor tentoonstellingen, debatten, lezingen en workshops. De Orangerie wordt ingezet voor werkperioden van kunstenaars in de zomermaanden. Er wordt samengewerkt met de naburige Hortus Botanicus VU, het Instituut voor Natuureducatie en partnerorganisaties met biolabs zoals Wetlab/ Waag Society en Mediamatic.

Voor de komende periode wil de stichting binnen de Zone2Source-activiteiten verdieping van de programma's creëren en de langdurige onderzoeksprojecten verder uitwerken in samenwerking met partners. ICU2 wil het Amstelpark als context gebruiken en het park en de paviljoens aanbieden als een platform aan andere kunstenaars en partnerorganisaties voor gezamenlijke evenementen en projecten. ICU2 wil de organisatie versterken, een grotere diversiteit aan inkomsten binnenhalen en de maatschappelijke impact van de betrokken kunstenaars vergroten. Zone2Source organiseert verder workshops voor kinderen, vaak in samenwerking met instellingen voor buitenschoolse opvang. Dit wordt de komende jaren structureler uitgebouwd.

ICU2 ontving in de periode 2013-2016 structurele subsidie van Stadsdeel Zuid voor € 40.000 per jaar. De subsidie die aan het AFK wordt gevraagd bedraagt € 150.000 per jaar en is bedoeld voor het geheel van activiteiten.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als voldoende. ICU2 is sinds een aantal jaar actief in het Amstelpark. In de aanvraag verwoordt de organisatie een visie die gericht is op het onderzoeken en tonen van de relatie tussen mens, cultuur, technologie en de natuur. De stichting verhoudt zich daarbij nadrukkelijk tot de context van het park en de drie paviljoens.

Hoewel de commissie de visie helder vindt, is zij van mening dat deze zich onvoldoende vertaalt in een samenhangende programmering voor het beoogde publiek. De commissie vindt het aantal activiteiten groot. ICU2 organiseert een veelheid aan uitingen: van solo- en groepstentoonstellingen tot park residenties, artistieke onderzoeksprojecten in samenwerking met transdisciplinaire partners, debatten, workshops, excursies en expertmeetings. Het is de commissie onvoldoende duidelijk waarom juist deze activiteiten relevant zijn en hoe de activiteiten elkaar aanvullen en versterken. De activiteiten gaan over uiteenlopende onderwerpen en sommigen worden over een langere periode uitgewerkt. De onderwerpen hebben weliswaar allemaal wel enig raakvlak met de visie, maar de commissie mist scherpe en beargumenteerde keuzes die de programmering als geheel een helder en samenhangend profiel geven. De structurering van de programmering wordt vooral aan de hand van de fysieke locaties en presentatievormen beschreven en te weinig op basis van artistiek-inhoudelijk motivaties en hun relatie tot de overkoepelende visie. Zo wil de organisatie bijvoorbeeld investeren in onderzoeken zonder dat duidelijk is wat deze bijdragen aan de realisatie van de visie en zonder dat de beoogde impact wordt beschreven. Ook blijft het volgens de commissie onduidelijk waarom ICU2 het noodzakelijk vindt om een gastcurator uit te nodigen om nieuwe perspectieven toe te voegen. De commissie is van mening dat er in de programmering al veel perspectieven vertegenwoordigd zijn en dat nieuwe perspectieven de samenhang in het programma niet zullen bevorderen.

De commissie vindt het programma enerzijds onderscheidend door de presentatievorm in de parkcontext in combinatie met de thematiek van de relatie tussen mens, cultuur, technologie en natuur en beeldende kunst. Anderzijds constateert zij ook overlap met organisaties als Mediamatic en Waag Society en, buiten Amsterdam, Stroom Den Haag. Zij opereren en presenteren in meerdere of mindere mate binnen dezelfde thematiek.

In de ogen van de commissie is de zeggingskracht van het programma te beperkt en te zeer gericht op de betrokkenen en de directe cirkel eromheen. De commissie vindt de uitwerking van de thema's in de presentatieruimtes tot op heden niet altijd even prikkelend of spannend. De presentaties hebben dan ook een bescheiden bereik binnen het professionele kunstenveld, het kunstpubliek en het passantenpubliek. De commissie vindt sommige werken die in de afgelopen jaren in de openbare ruimte van het park gerealiseerd zijn overigens wel bijzonder. Hier liggen in de ogen van de commissie kansen voor het vergroten van de zeggingskracht voor een breder publiek. Dit is in de plannen echter zowel inhoudelijk als financieel een klein onderdeel van de totale programmering. Om het kennisprogramma overtuigend om te kunnen zetten in een publieksprogramma vindt de commissie het nodig om de samenhang van de activiteiten en het vakmanschap in het maken van tentoonstellingen te verbeteren.

De commissie benadrukt dat subsidieverlening voor vier jaar hogere eisen stelt aan de kwaliteit, de zeggingskracht, de samenhang en het onderscheidende profiel van de meerjarige programmering dan de toekenning van programmagelden waarvoor ICU2 eerder in aanmerking kwam. Zij stelt vast dat de activiteiten van de organisatie in de basis potentie hebben, maar dat het voor structurele ondersteuning vereiste artistiek-inhoudelijke niveau nog niet gehaald wordt.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als zwak. Stichting ICU2 wil het programma steviger neerzetten door extra aandacht te geven aan meer structurele samenwerking, nieuwe verdienmodellen, betere communicatie naar doelgroepen en actieve sociale media communicatie voor een breed publiek. Met structurele financiering wil de organisatie meer halen uit publieksbereik, binding met de buurt, professionele partners, private sponsors en de ontwikkeling van een samenhangend evenementen- en educatief programma. Tot nu toe draaide de organisatie met zzp’ers en vrijwilligers waarmee veel werk is verzet. Er is een kleine reserve opgebouwd.

Om de ambities voor de komende jaren waar te kunnen maken, is een vernieuwing en professionalisering van de organisatie voorzien. ICU2 wil in de aankomende periode groeien naar een kernorganisatie met directeur, programmamedewerker, communicatiemedewerker en een financiële medewerker. Op termijn is het de bedoeling de organisatie nog verder te laten groeien door de inhuur van een community manager. In het plan wordt geen inzicht gegeven in hoe de organisatie deze groei in goede banen gaat leiden. De commissie vindt dat er nog onvoldoende organisatorische en financiële basis is om de beoogde sprong in organisatie en baten aannemelijk te maken. De commissie heeft dan ook weinig vertrouwen in de toekomstige bedrijfsvoering.

De aanvraag van ICU2 geeft inzicht in de ambitieuze meerjarenbegroting, die gedetailleerd is uitgewerkt met scherp inzicht in de risico's. De risicobeheersing komt in grote lijnen neer op het verminderen van de activiteiten bij tegenvallende inkomsten. Gezien de flexibel georganiseerde vorm waarin ICU2 werkt en wil gaan werken, is dit aannemelijk in de ogen van de commissie. Tegelijkertijd zijn de risico's in de ogen van de commissie aanzienlijk. Ook financieel gezien wil de organisatie een grote sprong maken: er wordt meer dan een verdrievoudiging van de begroting voorzien. Tegelijkertijd moet de organisatie een flinke financiële aderlating zien op te vangen: de jaarlijkse subsidie van
€ 40.000 vanuit stadsdeel Zuid houdt eind 2016 op en de organisatie moet vanaf 2016 circa € 35.000 huur gaan betalen voor de paviljoens. Om de stijging in baten te dekken streeft ICU2 naar een gespreide, maar in de ogen van de commissie weinig haalbare mix van inkomsten. De beoogde groei in baten en het waarmaken van de inkomstenmix is volgens het ondernemingsplan sterk afhankelijk van de ambitieuze organisatieontwikkeling zoals hierboven beschreven. Zo moeten de eigen inkomsten uit verhuur paviljoens, entree lezingen/workshops, BSO, verkoop drank, et cetera vrijwel allemaal nog ontwikkeld worden door de nieuwe organisatie. Verder is een groot gedeelte van de financiering afhankelijk van fondsenwerving. De commissie acht de begroting daarom niet realistisch.

Bestuur en toezicht zijn volgens de Governance Code Cultuur ingericht. De Code Culturele Diversiteit wordt wel genoemd in de aanvraag, maar concrete voorstellen om de culturele diversiteit van de samenstelling van bestuur en personeel te verbeteren en te borgen ontbreken. De beoogde organisatieontwikkeling is volgens de commissie juist een uitstekend moment om daarover na te denken en daar concrete stappen in te zetten.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als zwak. Net als op financieel gebied wordt voor het publieksbereik een stijging voorzien die afhankelijk gesteld wordt van de groei van de organisatie. De commissie vindt dat de organisatie de afgelopen jaren met de AFK-programmafinanciering en de Stadsdeelbijdrages al een behoorlijke basis had waarmee meer publieksbereik gerealiseerd had kunnen worden. Dat dat desondanks niet gelukt is, geeft de commissie weinig vertrouwen dat het in de komende periode wel gaat lukken. ICU2 heeft zicht op zijn kleine kernpubliek en weet dat te bereiken. Het passantenpubliek is een belangrijke doelgroep binnen de openbare ruimte van het Amstelpark. Deze groep is echter in de afgelopen jaren onvoldoende bediend in de ogen van de commissie. De onderzoekconcepten zijn doorgaans weinig toegankelijk voor een breder publiek en de randprogrammering was grotendeels gericht op een ingevoerd publiek.

ICU2 heeft in de afgelopen jaren geen publieksonderzoek gedaan. De organisatie is wel van plan dat in de aankomende periode te gaan doen. In de aanvraag zijn doelgroepen beschreven en wordt per doelgroep een visie en marketingmiddelen beschreven. De in te zetten middelen zijn vrij klassiek, maar lijken passend bij de doelgroepen. Veel hangt af van de nog aan te stellen communicatiemedewerker die de strategieën moet gaan uitwerken. De communicatie richt zich de komende periode meer op publiek buiten de kunstsector. Dat vindt de commissie positief en noodzakelijk. De organisatie is zich ervan bewust dat er van nature een cultureel divers publiek in het park aanwezig is en geeft aan daar in de programmering aandacht aan te schenken.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding als goed. De commissie vindt dat de verbindingen van ICU2 met FOAM, Waag Society, Mediamatic en VU Hortus goed aansluiten bij het profiel van de organisatie. De organisatie verbindt zich direct met stedelijke vraagstukken, bewoners of de buurt en/of andere maatschappelijke organisaties in de stad. De commissie beoordeelt de spreiding als zwak. Vrijwel alle activiteiten vinden plaats in het Amstelpark in stadsdeel Zuid.

Conclusie

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van stichting ICU2 niet te honoreren.