Nederlandse Strijkkwartet Academie

Muziek / muziektheater
Aangevraagd: € 50.000
Toegekend: € 0

Inleiding

De Nederlandse Strijkkwartet Academie is een gespecialiseerde voltijds en deeltijds strijkkwartetopleiding voor jonge, getalenteerde (professionele) musici. De academie is een van overheidswege erkende postacademische opleiding. De NSKA biedt ook een masteropleiding. De organisatie wil een brugfunctie vervullen tussen de vakopleiding en de beroepspraktijk. Het talentontwikkelingsprogramma bestaat uit wekelijkse strijkkwartetlessen door de eigen, vaste docenten, masterclasses (zes per semester) en een programma voor: strijkkwartetanalyse, programmering, podiumpresentatie, marketing, fondsenwerving en interne communicatie. Alle studenten krijgen begeleiding op maat, waarbij zoveel mogelijk ook individuele wensen van de talenten worden gehonoreerd. De organisatie richt zich hierbij op drie kerntaken: strijkkwartet masterclasses, professionalisering van de strijkkwartetten en strijkkwartetcultuur, en profilering van de kwartetten middels de introductie en begeleiding in de professionele kamermuziek-concertpraktijk. Een wezenlijk onderdeel van de opleiding is het opdoen van podiumervaring. Om dit mogelijk te maken zijn er samenwerkingsverbanden aangegaan met diverse grote en kleinere podia in binnen- en buitenland. Binnen Amsterdam wordt samengewerkt met: het Koninklijk Concertgebouw, het Conservatorium van Amsterdam, het Muziekgebouw aan ‘t IJ, de Strijkkwartet Biënnale Amsterdam, Stichting Kamermuziek Amsterdam, La Vie sur Terre, de Noorderkerk Concerten en het Holland Festival.

In de periode 2017-2020 wil de Nederlandse Strijkkwartet Academie haar artistieke en zakelijke activiteiten op de huidige basis continueren, consolideren en daar waar mogelijk uitbreiden. Het streven is om ieder jaar minstens een kwartet in het voltijds curriculum te hebben en minimaal vier deeltijdkwartetten. Voor de komende jaren staan projecten gepland in het kader van nieuw werk voor strijkkwartet, dit in samenwerking met de compositieafdeling van het Conservatorium van Amsterdam. Ook is er samenwerking met Donemus om nieuwe composities voor het voetlicht te brengen en uit te voeren, onder de noemer ‘Compose4You’. De Nederlandse Strijkkwartet Academie wil haar internationale samenwerkingsverbanden intensiveren. Daarnaast zullen er ‘clubnights’ georganiseerd worden in samenwerking met Merlijn Twaalfhoven en is de organisatie een partnerschap aangegaan met het Holland Festival. Met ruimere financiële middelen wil de organisatie de afname in betaalde werkuren terugdraaien, om daarmee een professionaliseringsslag te bewerkstelligen. Daarnaast bestaat de wens om een tweede voltijdkwartet toe te laten tot de opleiding. Naast de in te dienen aanvraag voor meerjarige subsidie en fondsenwerving is er een Europees samenwerkingsverband van belangwekkende organisaties in de kamermuzieksector gerealiseerd om gezamenlijk een
EU-subsidieaanvraag te doen.

In het kader van het Kunstenplan 2017-2020 vraagt de Nederlandse Strijkkwartet Academie een subsidiebedrag van € 50.000 per jaar.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als voldoende. De commissie constateert dat directie en medewerkers gerenommeerde musici en docenten zijn, die beschikken over veel vakmanschap en vakinhoudelijke kennis. De taak die de Nederlandse Strijkkwartet Academie zichzelf stelt, namelijk het aanbieden van een gespecialiseerde strijkkwartetopleiding, is daarbij zowel uniek als onderscheidend. De opleiding is destijds opgezet, omdat het Nederland aan goede strijkkwartetten ontbrak en de inspanningen van de Nederlandse Strijkkwartet Academie hebben in de afgelopen jaren een aantal Nederlandse strijkkwartetten tot hoog niveau gebracht. Gezien de infrastructuur en het netwerk van de Nederlandse Strijkkwartet Academie, heeft de commissie er vertrouwen dat de instelling in staat is om de activiteiten op hoogwaardig niveau te realiseren. Echter, een reflectie op het huidige tijdsgewricht en de kansen voor strijkkwartetten op de huidige markt, mist in het ondernemingsplan. Er wordt ingezet op een tot twee kwartetten, die voltijds en vier kwartetten die deeltijds (per jaar) de opleiding volgen. Dat is in de ogen van de commissie ambitieus, gezien het een zeer specifiek genre betreft op een zeer specifieke markt. Het is positief dat de organisatie een uitgebreid, internationaal netwerk heeft, maar hoe de doorstroom van opleiding naar concertpraktijk wordt gefaciliteerd, is niet aangegeven in het ondernemingsplan.

De Nederlandse Strijkkwartet Academie heeft gelet op haar doelstellingen in overwegende mate een opleidende, intermediaire functie. De commissie constateert dat het productie- en presentatiebeleid van de organisatie volledig ten dienste van deze opleidende functie staat, waarbij het doel is dat studenten podiumervaring (kunnen) opdoen. Hoe dat precies gebeurt en concreet ook op welke podia of in welke context, is summier toegelicht.

Het ondernemingsplan is globaal opgesteld met betrekking tot de inhoud van de opleiding. Zo is bijvoorbeeld niet duidelijk wat de selectiecriteria zijn die worden gehanteerd en wordt niet ingegaan op de wijze waarop coaching op het gebied van marketing, communicatie, programmering, financiën en fondsenwerving wordt ingevuld; dat blijft heel algemeen. De commissie verwacht van een instituut als de Nederlandse Strijkkwartet Academie een beter uitgewerkt programma wat betreft de beoogde activiteiten. De projecten in samenwerking met de compositie afdeling van het Conservatorium van Amsterdam en Donemus zijn bescheiden toegelicht en in de ogen van de commissie ook sterk naar binnen gekeerd en vooral gericht op de opleiding van de kwartetten en de componisten. De zeggingskracht van de organisatie is onder strijkkwartetten (internationaal) groot.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als zwak. De Nederlandse Strijkkwartet Academie is ontstaan als een postacademische opleiding en werd ongeveer tien jaar door het Rijk gesubsidieerd. In 2011 besloot staatssecretaris Zijlstra geen geld meer ter beschikking te stellen voor postacademische opleidingen. Sindsdien is de organisatie op zoek naar structurele ondersteuning om haar taak voort te zetten. De beoogde ontwikkeling is daarmee niet zozeer inhoudelijk als wel zakelijk: door het wegvallen van de subsidies in voorgaande jaren is er drastisch gesneden in het budget, met name in de honoraria van de docenten. Dit wil de organisatie met de subsidie herstellen.

Wat de commissie opvalt, is dat de organisatie een substantiële verhoging van de totale inkomsten nastreeft. Er is echter geen concrete visie op en een meerjarenaanpak voor het realiseren van dit streven. Daarbij zijn de personele lasten relatief hoog ten opzichte van de totale kosten. In voorgaande jaren heeft de organisatie het zonder meerjarige subsidie moeten doen en zij wil nu de subsidie van het AFK besteden aan uitbreiding van het aantal (uren van) medewerkers en aan een marktconforme vergoeding van zowel de eigen docenten als de buitenlandse topdocenten. De commissie begrijpt die wens, maar is van mening dat de meerjarige subsidies van het AFK niet zijn bedoeld om bezuinigingen van het Rijk mee te herstellen.

De commissie constateert dat de organisatie ondernemend is, mede gelet op de manier waarop zij sinds 2013 de postacademische opleiding weet te financieren. Zorgwekkend vindt de commissie echter dat door de organisatie geen groei aan inkomstenbronnen wordt voorzien, ook niet door bijvoorbeeld giften. De organisatie werkt met een bestuur, conform de Governance Code Cultuur. De organisatie heeft geen concrete visie en aanpak op de culturele diversiteit van het personeelsbestand en het toezicht, althans dit blijkt niet uit de aanvraag

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als zwak. De organisatie bereikt met haar activiteiten een klein en eenzijdig samengesteld publiek. Het is in de eerste plaats een opleiding die zich richt op afgestudeerde studenten en niet zozeer op een publiek. Er wordt in het ondernemingsplan niet ingegaan op de beoogde deelnemers. De commissie leest in de aanvraag geen visie op investeringen in duurzame opbouw van publiek. Wat deelnemers betreft, wordt aangegeven dat er de mogelijkheid is tot nascholing, maar verder wordt er niet ingegaan op duurzame ontwikkeling van het deelnemersaantal. Doelgroepen zijn niet benoemd en er is geen professioneel marketingplan toegevoegd in het ondernemingsplan. Ook mist de commissie een visie op cultureel divers bereik, zowel wat betreft deelnemers alsook wat betreft publiek.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding met de stad als zwak. De Nederlandse Strijkkwartet Academie heeft een landelijke en deels ook internationale functie, zo leidt de commissie af uit de aanvraag. Uit het ondernemingsplan spreekt geen verbinding met stedelijke vraagstukken, bewoners of de buurt, of andere maatschappelijke organisaties in de stad.

De commissie beoordeelt de spreiding als zwak. Alle activiteiten van de organisatie vinden plaats in stadsdeel Centrum en stadsdeel Zuid. De organisatie draagt zo niet bij aan stedelijke spreiding van het cultuuraanbod en het publieksbereik daarvan.

Conclusie

De commissie adviseert op basis van voorgaande bevindingen de aanvraag van Stichting Nederlandse Strijkkwartet Academie niet te honoreren.