Stichting Uitmarkt

Muziek / muziektheater
Aangevraagd: € 225.000
Toegekend: € 0

Inleiding

De Uitmarkt is een evenement voor de opening van het nationale culturele seizoen, met een sterke profilering voor Amsterdam als culturele hoofdstad. Het evenement presenteert nagenoeg alle kunstdisciplines: podiumkunsten, literatuur, musea, erfgoed. Hiermee wil de organisatie een zo breed mogelijk publiek van bezoekers en tv-kijkers in aanraking brengen met cultuuruitingen die zij nog niet kennen. Voor de culturele instellingen in Amsterdam is de Uitmarkt een middel om zichzelf en hun veelzijdige aanbod te promoten. De Uitmarkt zoekt daarbij ook naar nieuwe vormen van cultuur, die beter aansluiten bij jonge Amsterdammers. Om jong talent een podium geven voor een groot publiek, is er intensieve samenwerking ontstaan met kunst- en cultuuropleidingen. De samenwerking heeft zich eveneens uitgebreid naar het zakenleven, middels de ABN AMRO Uitmarkt Business Dag, waarop de cultuursector en het bedrijfsleven elkaar ontmoeten.

In de periode 2017-2020 wil de stichting de uitgangspunten van de Uitmarkt overeind houden en het festival fris en modern presenteren aan nieuwe bezoekers. Daarnaast moet de Uitmarkt financieel realiseerbaar en gezond blijven. Deze wensen hebben geleid tot plannen voor een nieuwe Uitmarkt vanaf 2017, waarin onderdelen worden gehandhaafd en nieuwe worden toegevoegd. Nieuw is bijvoorbeeld dat de Uitmarkt, die sinds 2010 plaats heeft op het Museumplein, weer gaat reizen door de stad. Het doel is om de binnenstad te ontlasten en andere delen van de stad de kans te geven om de kracht van het culturele aanbod van Amsterdam te laten zien. Ook is er gekozen voor een nieuw format, met onder meer een centraal podium voor de grote tv-registraties en optredens, een centraal Uitplein waar bezoekers kunnen eten en drinken, en de Informatiehal. De veertigste Uitmarkt in 2017 zal een speciale editie worden, waar samengewerkt gaat worden tussen oude en jonge talenten.

Om publiek te werven, zullen de komende jaren digitale technieken effectiever worden ingezet. Voorbeelden zijn de gratis wifi op de Uitmarkt en nieuwe mobiele devices. Vertrouwde campagnes (outdoor, viraal, digitaal) blijven bestaan, om aandacht te vragen voor de Uitmarkt; net als publiciteit door kranten, tijdschriften en digitale media. Via de stadsdelen die de Uitmarkt straks aandoet, wil de stichting bewoners en instellingen nauwer bij het aanbod betrekken. Daarnaast worden de netwerken, klanten en leden van de partners en sponsors gebruikt om nieuw en bestaand publiek te werven.

Stichting Uitmarkt wordt in de periode 2013-2016 structureel ondersteund door de Gemeente Amsterdam voor € 123.870 per jaar. In het kader van het Kunstenplan 2017-2020 vraagt Stichting Uitmarkt een subsidiebedrag van € 225.000 per jaar.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als voldoende. De commissie ziet de Uitmarkt als een cultureel marketing evenement. In het ondernemingsplan wordt de missie en het doel van het evenement goed geformuleerd. De artistieke inhoud wordt geleverd door de culturele instellingen en als het ware vermarkt door de Uitmarkt. Het is daarom niet mogelijk om de artistiek-inhoudelijke kwaliteit goed te beoordelen. In het plan is geen duidelijke artistiek-inhoudelijke visie geformuleerd. De aanvraag is gericht op productie, heeft een sterk faciliterend karakter, maar mist een eigen, uitgesproken signatuur; het programma bevat steeds een mix van populair en wat diepgaander aanbod, het grote podium wordt doorsnee geprogrammeerd om een breed publiek te trekken en de programmering voor jongeren weet de doelgroep goed te bereiken. Musea worden steeds meer geïntegreerd in het aanbod en daarmee lijkt erfgoed een logisch onderdeel van de Uitmarkt te worden. Dit is helaas nog niet terug te zien in de programmering van de televisie-uitzendingen over de Uitmarkt.

De plannen voor de periode 2017-2020 bouwen sterk voort op wat er is gerealiseerd in de voorgaande jaren. De commissie meent dat als de organisatie ook een artistieke doelstelling uitwerkt en nastreeft, het festival aan betekenis en uitstraling kan winnen. Hoewel de commissie positief is over het idee de Uitmarkt te laten reizen door de stad, is het in haar optiek ook riskant: niet alle beoogde locaties zijn gemakkelijk en snel te bereiken voor het publiek. In het ondernemingsplan wordt dit idee summier uitgewerkt. Bovendien mist de commissie de concrete invulling van de samenwerking met locale partners, die essentieel is voor het draagvlak en het bereik van de Uitmarkt op de verschillende locaties.

De mate waarin de programmering zich weet te onderscheiden is beperkt: het representeert het aanbod van het komende seizoen en onderscheidt zich vooral als marketing event. Het vakmanschap van de activiteiten is niet te beoordelen: dat is afhankelijk van hetgeen gepresenteerd wordt door de diverse instellingen die op de Uitmarkt vertegenwoordigd zijn. Daarentegen is de zeggingskracht van het evenement sterk; de Uitmarkt weet een breed publiek aan te spreken en enthousiast te maken voor dat wat er in het geplande seizoen in de culturele sector te beleven is.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als voldoende. De begroting laat zich moeilijk lezen. Het valt op dat de personeelslasten voor beheer en activiteiten hoog zijn. Dit is niet onderbouwd en dat geldt ook voor de hoge kostenpost voor programmering op de begroting, dat strookt niet met het gegeven dat alle instellingen tijdens dit evenement onbezoldigd naar buiten treden. Amsterdam Marketing is verantwoordelijk voor de uitvoering van de marketing en financiën, en rekent daar substantiële personeelslasten voor door aan de Uitmarkt. Het betreft mensen die in dienst zijn van Amsterdam Marketing. Daarbij worden ook hoge kosten voor public relations, marketingkosten en social media activiteiten doorberekend. Dit wordt niet uitgelegd. Ook een toelichting op de relatie met De Vries Producties mist, die een hoge vergoeding krijgt voor de organisatie van de Uitmarkt.

In het ondernemingsplan wordt aangegeven dat de Uitmarkt haar tekort moet zien te dekken en daarom meer subsidie aanvraagt. Tevens geeft de organisatie aan met meer subsidie uitgebreider te gaan investeren in het bereik van nieuw en meer divers publiek. De kostenpost voor marketing stijgt dan ook sterk. Voor de periode 2017-2020 wordt een substantieel hogere bijdrage (82% meer dan de vorige kunstenplanperiode) per jaar gevraagd aan het AFK. Echter, de baten stijgen met 7% maar zeer beperkt.

De Uitmarkt streeft een evenredige verdeling na van publieke en private subsidies, maar licht de reden daarvan niet toe. Het valt de commissie op dat de beoogde bijdragen uit private middelen en sponsorinkomsten, alsook de incidentele inkomsten voor de periode 2017-2020, veel minder bedragen dan in voorgaande jaren. Deze veranderingen worden niet toegelicht in het ondernemingsplan. Wel wordt in de aanvraag vermeld dat er een nieuwe hoofdpartner is (ABN AMRO) en een nieuwe hoofdsponsor (VVV Nederland). Of hun bijdrage is opgenomen bij de beoogde private inkomsten, of hoeveel  zij daarnaast mogelijk zullen bijdragen, is niet genoemd.

Tot slot merkt de commissie op dat de inkomsten uit de horeca, voor een groot evenement als de Uitmarkt, laag zijn begroot. Waarom dat zo is, wordt niet aannemelijk gemaakt. De commissie sluit zich aan bij het advies dat bij het vorige Kunstenplan werd geformuleerd door de Amsterdamse Kunstraad. Daarin werd aangegeven dat de Uitmarkt (destijds) voor 90 procent in zijn eigen inkomsten voorziet en op termijn in staat is om de rest van de financiering rond te krijgen, zonder subsidie vanuit het Kunstenplan.

De Uitmarkt werkt met een bestuur. Er is een vacature in het bestuur, maar in het plan wordt hier geen toelichting op gegeven. De organisatie lijkt alle werkzaamheden uit te besteden en heeft zelf geen personeel in loondienst. Dat roept bij de commissie vragen op die in het plan niet beantwoord worden: wat is de relatie met De Vries Producties? Is er alleen een extern uitvoerend producent en geen directeur? Wie heeft de leiding over de dagelijkse gang van zaken en draagt de eindverantwoordelijkheid? En hoe is de verhouding tussen de Stichting Uitmarkt en Amsterdam Marketing?

De organisatie vermeldt geen concrete visie en aanpak op de culturele diversiteit van het personeelsbestand en het toezicht.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als zwak. De marketing, het meest wezenlijke onderdeel van de Uitmarkt, is in het ondernemingsplan summier uitgewerkt. In het projectplan wordt sterk gefocust op de middelen en als het gaat over nieuw publiek, worden alleen (nieuwe) middelen benoemd voor de al aanwezige bezoekers van de Uitmarkt. Hoe men denkt nieuw publiek naar de Uitmarkt te halen, wordt uit het plan niet duidelijk. Een doelgroepenanalyse en -aanpak mist. Er wordt in het plan gerefereerd aan het succes van de marketinginspanningen uit het verleden, maar in de bijlage staan slechts de cijfers van 2015 vermeld, die nergens aan worden gerelateerd. Bovendien vraagt de commissie zich af waarom de papieren programmaboekjes afgeschaft worden, terwijl de organisatie expliciet aangeeft ook een ouder publiek te willen bereiken.

De Uitmarkt is een sterk merk, met een brede media-exposure. Desondanks is de commissie niet overtuigd van de haalbaarheid van de beoogde publiekscijfers in de komende periode. De cijfers zijn niet toegelicht en gebaseerd op resultaten uit het verleden. De commissie kan niet beoordelen of de verplaatsing van de Uitmarkt en de gedeeltelijk nieuwe vorm een half miljoen bezoekers zal behalen. Een overtuigende toelichting ontbreekt. Er is in de afgelopen periode publieksonderzoek verricht, maar die vormt geen onderbouwing voor de beoogde groei in de nieuwe situatie. De organisatie is wel steeds in staat geweest een cultureel divers publiek te bereiken. Daar heeft de commissie waardering voor.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding als goed. De organisatie heeft verschillende partners en verbindt zich met veel instellingen in de stad. Door de nieuwe nomadische insteek creëert de Uitmarkt ook verbinding met bewoners en verschillende buurten in de stad.

De commissie beoordeelt de spreiding als voldoende. De reizende opzet zorgt voor spreiding. Dit levert nieuwe uitdagingen op, maar zorgt er ook voor dat het brede aanbod dat de Uitmarkt presenteert niet beperkt blijft tot stadsdeel Centrum of stadsdeel Zuid. Echter, niet alle edities vinden buiten Stadsdeel centrum en Stadsdeel zuid plaats.

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Uitmarkt niet te honoreren.