Pera

Muziek / muziektheater
Aangevraagd: € 75.000
Toegekend: € 35.000

Inleiding

Pera produceert podiumactiviteiten waarin de hedendaagse Turkse (pop)muziek en clubcultuur centraal staan. Pera wil zo een eigenzinnige en betekenisvolle bijdrage leveren aan het Amsterdamse culturele leven, aan de ontwikkeling van de jonge inclusieve cultuur in Amsterdam en aan de culturele dialoog tussen Turkije en Nederland. De aanvrager wil hiermee voorzien in de vraag van biculturele Amsterdamse jongeren naar vrijzinnige, niet-westerse cultuuruitingen in Amsterdam. Daarmee beoogt Pera met haar programmering een toevoeging te zijn op het westerse aanbod binnen de kunsten. Ook ten aanzien van bestaand aanbod voor Turkse Nederlanders wil Pera een onderscheidende speler zijn. Pera kiest daarom voor een progressieve benadering van de hedendaagse Turkse cultuur en de daaraan gerelateerde pop- en clubcultuur.

Pera is zich in de afgelopen beleidsperiode gaan richten op een breder focusgebied dan Turkije, zoals Griekenland, de Balkan en het Midden-Oosten. Pera put voor haar programma’s en projecten inspiratie uit de actualiteit en uit de culturele ontwikkelingen in die regio. Verder worden politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in onder andere Istanbul en Amsterdam vertaald in programma’s zoals Raqs, Pera Moodz en Shugar. De komende kunstenplanperiode wil Pera deze lijn doorzetten en haar activiteitenaanbod versterken en verbreden met de ontwikkeling van nieuwe programmaseries.

Stichting Pera ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan van gemiddeld € 31.827 per jaar (incl. indexatie 2020).
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld 
€ 75.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.


Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als voldoende.
De commissie is positief over de artistieke eigenheid van Pera. De commissie vindt Pera uniek in het presenteren van aanbod waarin de Turkse popmuziek en clubcultuur centraal staan. De aanvrager organiseert jaarlijks verschillende activiteiten met muziek, video, performance en andere podiumkunst waarbij de nadruk ligt op nachtcultuur en muziek. De commissie vindt het onderscheidend dat Istanbul, als smeltkroes van culturen, in de programmering een belangrijke inspiratiebron is. De commissie meent dat Pera haar activiteiten presenteert vanuit een sterk maatschappelijk engagement. Met haar activiteiten reflecteert de organisatie op relevante en universele thema's zoals traditie en moderniteit, vrijheid en identiteit, tolerantie en diversiteit. De artiesten zijn vaak niet eerder in Nederland geweest, hebben een spraakmakend album uitgebracht, drukken een stempel op (de ontwikkeling van) de Turkse muziek, of raken op een moedige manier aan maatschappelijke thema’s of taboes. Zo draagt Pera volgens de commissie op een bijzondere manier bij aan de ontwikkeling van een inclusieve uitgaanscultuur voor jongeren en jongvolwassenen in Amsterdam en met name ook voor de LGBTQIA+ gemeenschap. De commissie heeft daarbij als kritische kanttekening dat niet alle artistieke voornemens inhoudelijk sterk zijn uitgewerkt in het plan. Zo ontbreekt er nadere toelichting bij de beoogde randprogrammering zoals de debatten, en worden er artiesten opgesomd in de aanvraag zonder dat duidelijk wordt gemaakt hoe die in relatie staan tot de thematiek van dat programma.

De commissie vindt de artistieke betekenis van Pera voor het beoogde publiek groot. Pera sluit met de artistieke voornemens goed aan bij de culturele interesses van de doelgroepen.
Pera haalt muzikanten uit het alternatieve muziekcircuit van onder andere Istanbul, Athene, Beiroet en Teheran naar Amsterdam. Deze artiesten hebben een duidelijke connectie met de undergroundcultuur in Istanbul, Damascus en andere steden en hebben vaak een link met de LGBTQIA+ gemeenschap. Deze geëngageerde en vrijzinnige artiesten beschouwt de commissie als rolmodellen voor hun achterban in Nederland. De commissie vindt dat Pera hiermee tegemoetkomt aan de interesses van een toenemend aantal Amsterdammers met roots in deze landen. Daarbij verwacht de commissie dat door de keuze van de artiesten, het aanbod ook aansprekend zal zijn voor de doelgroep zonder migratie- of LGBTQIA+ achtergrond, maar met interesse in clubcultuur en hedendaagse populaire muziek uit Griekenland, Turkije en het Midden-Oosten. Bovendien heeft Pera een verbindende rol in het ontstaan van nieuwe sociale en artistieke netwerken van nieuwkomers uit het Midden-Oosten. De commissie is dan ook positief over de inhoudelijke impact van de artistieke voornemens op het publiek.

De commissie is kritisch over de artistieke ontwikkeling van Pera. De aanvrager wil de komende jaren haar activiteiten uitbreiden en zo meer doelgroepen bereiken. Zo wil Pera haar activiteitenaanbod versterken en verbreden met de ontwikkeling van nieuwe programmaseries. In de aanvraag werkt Pera zes programmalijnen uit. De programma's verschillen onder andere door het soort muziek dat geprogrammeerd wordt. De commissie krijgt op basis van het plan weinig beeld van de wijze waarop de diverse programma's elkaar muziek-inhoudelijk aanvullen en mist een artistieke visie op het integrale aanbod. Daarnaast wil Pera ook haar zeggingskracht vergroten door randprogrammering te ontwikkelen. De commissie is op zich positief over dit voornemen. Onduidelijk is echter hoe de randprogrammering bijdraagt aan de hoofdprogrammering en daarmee een wisselwerking heeft. Er wordt in het plan niet ingegaan op eventuele mogelijkheden voor de ontwikkeling van de artistieke leiding of uitvoerenden.


Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie vindt dat Pera zich in redelijke mate verbindt met de stedelijke samenleving.
Pera ontplooit de meeste culturele activiteiten in Paradiso Amsterdam en daarnaast in de Tolhuistuin. Dit betreft met name de concerten en clubavonden. Pera geeft aan dat ze haar ervaringen en kennis omtrent, diversiteit, inclusie, emancipatie en participatie met andere partijen in de stad deelt. De directeur-producent van Pera geeft presentaties en leidt debatten hierover op scholen, universiteiten en bij bijeenkomsten in Amsterdam. Pera geeft aan de komende periode ook weer haar kennis te willen delen. De commissie is positief over deze wijze van kennisdeling en over de voornemens met een maatschappelijk doel gericht op Amsterdamse bewoners. Voor dit laatste ontbreekt echter een concrete uitwerking. Zo is niet duidelijk met welke organisaties wordt samengewerkt en wie de partners en doelgroepen hierbij zullen zijn. 

De commissie is van mening dat het plan in enige mate bijdraagt aan de spreiding van publiek en activiteiten in de stad. De meeste activiteiten vinden plaats in Paradiso in het centrum en daar worden ook de meeste bezoekers bereikt. De tweede belangrijke locatie met een substantieel bereik is de Tolhuistuin in Amsterdam-Noord. Ook zijn er activiteiten in Amsterdam-West, maar welke activiteiten en locaties dat zijn en hoeveel publiek daar bereikt wordt is voor de commissie niet duidelijk. De commissie vindt de spreiding over de stadsdelen buiten het centrum en Amsterdam-Zuid beperkt, maar aanvaardbaar voor Pera die onder de paraplu van Paradiso opereert en Paradiso als standplaats heeft. 

Als eigen accent heeft Pera gekozen voor het thema Wereldstad. Dit uit zich in internationale samenwerking met artiesten en uitwisseling van buitenlandse artiesten en aanbod uit Turkije en het Midden- Oosten. Dit thema wordt op zichzelf niet verder uitgewerkt in de aanvraag, maar de commissie ziet wel duidelijke aanknopingspunten met dit thema via de relatie van Pera met Istanbul. Er is een sterke connectie met deze stad door de focus van Pera op hedendaagse (alternatieve) pop-en nachtcultuur uit Istanbul en Amsterdam. Ook brengt Pera Amsterdams aanbod naar Istanbul en draagt Pera bij aan promotie van Nederlandse clubcultuur in Istanbul. De commissie vindt dit onderscheidend en daardoor relevant voor Amsterdam en voldoende aansluiten bij het thema Wereldstad. 


Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.
De commissie acht de plannen realistisch en uitvoerbaar voor wat betreft organisatie, werkwijze en vakmanschap. Pera is een relatief kleine organisatie, wat de organisatie kwetsbaar maakt. In het verleden heeft de organisatie echter laten zien haar plannen effectief te kunnen uitvoeren. De deskundigheid en ervaring van het team geven vertrouwen in de organisatorische kracht en uitvoerbaarheid van ook de nieuwe voornemens. De commissie heeft vertrouwen in het vakmanschap van directeur- producent Serdar Manavoglu. De medewerkers zijn vaardig en hebben een netwerk binnen uiteenlopende subculturen in de stad. Daarbij werkt Pera samen met Paradiso, een solide partner, die de zakelijke en administratieve taken van de organisatie op zich neemt. 

De commissie vindt dat de bedrijfsvoering van Pera voldoende basis geeft om de beoogde voornemens ten uitvoering te brengen. Pera is weliswaar een kleinschalige organisatie, die daardoor sterk leunt op de directeur-producent. Dat geeft een zekere kwetsbaarheid. Toch ziet de commissie voldoende slagkracht bij de organisatie, haar team met freelancemedewerkers en vrijwilligers en in de samenwerking met Paradiso. De voorgenomen versterking en verbreding van het activiteitenaanbod, door de ontwikkeling van nieuwe programmaseries en het vergroten van het aantal producties heeft financiële gevolgen. Daarmee worden de risico’s ook groter. De vermogenspositie van Pera is in procentueel opzicht goed. In absolute zin betreft het een bescheiden bedrag, waardoor de weerbaarheid bij financiële tegenslagen toch een aandachtspunt is. Pera is zich daarnaast bewust van continuïteitsrisico’s die verbonden kunnen zijn aan het samenwerken met politiek gevoelige focusgebieden zoals Turkije en het Midden-Oosten. Dit kan annulering of verplaatsing van producties tot gevolg hebben. De commissie onderschrijft dat deze risico’s nauwelijks te mitigeren zijn, maar vindt dat dit het belang van voldoende reserve onderstreept en van flexibiliteit in de programmering en werkwijze.

De commissie is kritisch over de begroting. Ze vindt de toename van de beheerslasten van het personeel passend bij de activiteiten. De toename van de activiteitenlasten personeel en de verdubbeling van de kosten van de artiesten (honoraria, gages, reis-en verblijfkosten), staat echter niet in verhouding tot de toename van het aantal producties van 11 naar 14. De verdubbeling van deze kosten vindt de commissie onvoldoende toegelicht. Pera hanteert bewust lage ticketprijzen om de drempel laag te houden voor nieuwe publieksgroepen. Dit legitimeert volgens de commissie de subsidiebehoefte van de organisatie. De commissie meent wel dat Pera zich meer kan inzetten om nog andere particuliere fondsen of sponsors naast het beoogde VSB-fonds en coproducent Paradiso te vinden. Met name bij afzonderlijke programmaonderdelen verwacht de commissie dat het mogelijk zou moeten zijn om op maat extra financiering te genereren, bijvoorbeeld via organisaties met een maatschappelijke doelstelling. De commissie is daarnaast niet overtuigd dat Pera het maximale aan eigen inkomsten via kaartverkoop weet te realiseren. Zo is de begroting onduidelijk over de opbrengst per betalende bezoeker en over het vrijkaartenbeleid. Pera vraagt een substantieel hogere bijdrage aan het AFK dan in de vorige periode is toegekend. De commissie is op grond van bovenstaande afwegingen niet op alle punten overtuigd van de noodzaak van de hoogte van dit bedrag. 

De commissie acht het marketingplan realistisch en passend om het beoogde publiek te bereiken. Pera heeft haar publiek goed in beeld door het monitoren van het publiek via diverse databronnen, zoals kaartverkoop uit ticketingsystemen, statistieken van de website en facebookpagina’s. Het publiek komt voornamelijk uit Amsterdam en de brede regio daaromheen. De doelgroepen zijn onder andere Turkse en Koerdische Nederlanders, Nederlanders met roots in Griekenland en de Balkan, jongeren met een andere niet-westerse achtergrond, autochtone Nederlanders en de LGBTQIA+ gemeenschap.
De commissie heeft er op grond van het marketingplan en het trackrecord van Pera vertrouwen in dat de organisatie de expertise heeft om deze doelgroepen te bereiken. Het plan is helder opgesteld en specificeert goed de bestaande en nieuwe doelgroepen die Pera bij de verschillende activiteiten wil bereiken. De organisatie geeft aan dat ze voor iedere doelgroep een andere strategie ontwikkelt om ze te bereiken en te binden. Zo maakt Pera gebruik van specifieke, voor de doelgroep relevante, perscontacten en online netwerken zoals de Europese editie van het Turks dagblad Hürriyet, evenementenwebsite Koerdischeagenda.nl en Griekse en Turkse expat-en studentennetwerken. Gezien de diversiteit van de doelgroepen is de commissie positief over deze aanpak.


Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zeer goed.
De commissie vindt dat het plan overtuigend bijdraagt aan culturele diversiteit van het Amsterdamse cultuuraanbod. Culturele diversiteit in de programmering is voor Pera de kern van het werk en van waar ze als organisatie voor staat. In alle programmaonderdelen is sprake van cultureel diverse inhoud. Zo zijn bij alle programma’s artiesten uit Turkije, de Balkan, Griekenland of het Midden-Oosten betrokken en sluit de inhoud aan bij de hedendaagse Turkse pop en clubcultuur. Daarbij bieden de clubnachten ruimte voor publieksgroepen die zich niet overal in de stad kunnen representeren, bijvoorbeeld de LGBTQAI+ community met een andere culturele achtergrond. De commissie vindt Pera cultureel divers en onderscheidend in haar aanbod.

De commissie acht Pera goed in staat om een verscheidenheid aan cultureel diverse doelgroepen te bereiken. Culturele diversiteit van het publiek is voor Pera de norm. Dit betreft dan met name de publieksgroepen met Turkse, Arabische, Griekse, Balkan en Koerdische roots. De commissie vindt dat Pera kennis van zaken heeft om deze doelgroepen effectief te bereiken. Zo past Pera per programma een eigen strategie toe, met een passende beeldtaal, eigen mailingbestanden bij programma’s en/of via mond tot mond reclame. De commissie vindt op basis van het marketingplan en de cultureel diverse publieksgroepen die Pera de afgelopen periode bereikt heeft dat de Pera overtuigend bijdraagt aan het bereiken van cultureel divers publiek in de stad.

De commissie meent dat Pera een overtuigend plan heeft voor diversiteit van het personeelsbestand. Pera ontwikkelt programma’s samen met medewerkers met diverse culturele achtergronden. De organisatie is relatief klein maar zeer divers samengesteld. Medewerkers die freelance bij de programma’s worden betrokken hebben ook vrijwel altijd een cultureel diverse achtergrond. De commissie meent dat culturele diversiteit van het personeel vanzelfsprekend in het dna van Pera zit en op natuurlijke wijze een prioriteit zal blijven bij de werving van personeel.


Conclusie

Pera vraagt een substantieel hogere bijdrage aan het AFK dan in de vorige kunstenplan periode is toegekend. Dit vindt de commissie onvoldoende in verhouding staan tot de beoogde activiteiten en bovendien onvoldoende onderbouwd. Daarnaast vindt de commissie dat Pera in staat is om meer eigen inkomsten te genereren. De commissie adviseert daarom de aanvraag van Stichting Pera gedeeltelijk te honoreren met een bedrag van € 35.000 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Muziek en Muziektheater.