Mimetheatergroep Bambie
Inleiding
Mimetheatergroep Bambie (hierna ook: Bambie) maakt fysiek en beeldend theater: absurdistisch en poëtisch, rijk in verbeeldingskracht, rauw in de uitgeleefde emoties, maar naar eigen zeggen verfijnd in de mimografische precisie. De theatertaal van Bambie is stevig geworteld in de traditie van de Nederlandse moderne mime. Bambie zegt te streven naar balans tussen een aanstekelijke speelsheid, emotionele diepgang en een (amateur)filosofische blik op de mens en het leven. De makers spreken de verbeelding aan vanuit het hier en nu van spelers op de vloer. Illusies worden voor de ogen van publiek opgeroepen met overzichtelijke en handmatige middelen: het lichaam in beweging, aangevuld met stemgebruik en muziek, het manipuleren van objecten en het ‘betekenen’ van ruimte in het spel met een concreet decor.
In de periode 2021-2024 brengt Mimetheatergroep Bambie samen met BOT de muziektheatervoorstelling Bambie en BOT gaan Ter Kerke. Met de coproductie Bambie Zes Plus, die bij Artemis wordt uitgebracht, komt een lang gekoesterde wens uit om een jeugdtheatervoorstelling te maken. Samen met jongerengezelschap DEGASTEN en cliënten van zorginstelling Cordaan maakt Bambie een grote, poëtische voorstelling over ‘elkaar helpen’.
Het Leidse natuurhistorische museum Naturalis is samenwerkingspartner voor een zalenvoorstelling over de wisselwerking tussen mens en natuur. Tijdens een artist in residence verzamelt Bambie scènemateriaal voor een serie korte museumpresentaties die uitmondt in een theaterproductie. In samenwerking met Theater na de Dam gaat Bambie een groepsvoorstelling maken met geschoolde mimers en zo’n honderd amateurs. Inspiratiebron hiervoor is de schietpartij op de Dam op 7 mei 1945, toen Duitse militairen schoten op mensen die het bevrijdingsfeest vierden. Naast deze samenwerkingen produceert Bambie de beeldende en muzikale voorstelling Moebius Project en presenteert zij voortzettingen van twee projecten uit 2019, Heen en Bambie 20.
Mimetheatergroep Bambie ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2017-2020.
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 50.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.
Bambie heeft volgens de commissie een heel duidelijke, volstrekt eigen artistieke signatuur: ze vergroot herkenbaar menselijk gedrag fysiek uit met een aanstekelijke speelsheid. Het werk is absurdistisch en schuurt tegen de slapstick aan. Bambie zoekt emotionele diepgang met een naar eigen zeggen ‘amateur-filosofische’ blik op de mens en het leven. In deze relativering zit zowel de humor als de kracht van Bambie. De plannen zijn prikkelend, goed uitgewerkt en enthousiasmerend. Ze zijn veelzijdig en strekken zich uit over meerdere presentatieplekken en genres. Alle plannen hebben naar de mening van de commissie een herkenbaar, urgent artistiek profiel. Een voorstelling zoals Heen, die over psychose gaat, vindt de commissie blijk geven van bezieling en verbeeldingskracht.
De commissie vindt dat Mimetheatergroep Bambie een heldere en overtuigende visie heeft op wat zij voor wie maakt en op de artistieke betekenis daarvan voor dat beoogde publiek. Bambie richt zich in de komende periode met name op een jonge doelgroep van 10+. Alle projecten komen voort uit de noodzaak die de makers zelf voelen, maar gaan ook over gedrag, driften, dromen, angsten en ideeën die bij publiek herkenbaarheid oproepen. Bambie is daarbij aansprekend door de humorvolle benadering en de poëtische maar toegankelijke beeldtaal. Ondanks de diepgang spreken de voorstellingen alle lagen van de samenleving aan, of het nu om kinderen gaat of om toevallige passanten op de Dam, door het vaak ontregelende karakter dat nieuwsgierig maakt. Daarnaast vindt de commissie dat de liefde voor het vak van de voorstellingen af spat.
Los van deze stijl zijn ook de thema's die Bambie behandelt, zoals ‘elkaar helpen’ en ‘groepsbeweging’, aansprekend, treffend, vernieuwend en relevant voor het beoogde publiek. Daarnaast gaat Bambie de komende periode passende artistieke samenwerkingen aan met bijvoorbeeld DEGASTEN, dat goed bekend is met de culturele interesses van een jonge doelgroep. De commissie heeft er daarom vertrouwen in dat de voorgenomen producties voor het publiek van artistieke betekenis zullen zijn.
Mimetheatergroep Bambie reflecteert helder op haar vorige voorstellingen en wil in de komende periode haar stijl verder ontwikkelen in de richting van mime-muziektheater. De commissie oordeelt zeer positief over de wijze waarop Bambie in de afgelopen vijf jaar de tijd heeft genomen om Bambie als gezelschap weer stevig te positioneren. Daarbij is lovenswaardig hoe de leden de ervaringen uit de afgelopen tijd - ook met andere groepen, zoals met jeugdtheater bij Oorkaan - gebruiken voor de artistieke ontwikkeling van het gezelschap. Daarnaast geeft Bambie blijk van een onderzoekende houding. Daarom gaat de groep ook buiten de theaterzalen werken in de publieke ruimte. De geplande grote groepsvoorstelling met DEGASTEN en het project Bambie 22: Naar de Natuur in samenwerking met museum Naturalis sluiten in de ogen van de commissie naadloos op deze ontwikkeling aan.
Bambie gaat in de komende periode voor het eerst jeugdvoorstellingen maken, hetgeen de commissie passend gemotiveerd vindt, vanuit de eerdere ervaringen die een aantal makers heeft opgedaan als regisseur bij jeugdtheatergezelschappen als Oorkaan. Ook de manier waarop Bambie haar activiteiten gaat verbreden door haar vaste team van makers te verbinden aan amateurs, aan de jonge spelers van DEGASTEN en aan de zorginstelling Cordaan voor het project Heen, staat zeer goed beschreven in de aanvraag. Bij elk project dat Bambie aangaat worden de partners uiterst doeltreffend gekozen.
De artistieke ontwikkeling van medewerkers krijgt ruimte bij Bambie. Er wordt onder meer gewerkt met geschoolde mimers uit verschillende generaties die artistieke expertise inbrengen waarmee de leden van Bambie zich artistiek kunnen verrijken.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
Mimetheatergroep Bambie gaat volgens de commissie de verbinding aan met de stedelijke samenleving. In de bewegingsvoorstelling voor Theater Na De Dam zoekt Bambie concreet verbinding met de inwoners van de stad door honderd Amsterdamse amateurs te laten meespelen. Voor de voorstelling Heen werkt Bambie samen met De Brouwerij, een inloophuis voor mensen die lijden aan psychosen. In samenwerking met zorginstelling Cordaan en DEGASTEN wordt een productie gemaakt over elkaar helpen. Voor elk project wordt een nieuwe, passende partner gekozen, hetgeen de commissie sterk vindt. De beoogde samenwerkingen staan echter vooral ten dienste van de producties van Bambie, die deze maatschappelijke thema’s aansnijden. Hoe Bambie daarmee een directe verbinding maakt met maatschappelijke organisaties is niet duidelijk.
Mimetheatergroep Bambie levert een bescheiden bijdrage aan de spreiding van cultuuraanbod en publiek over de stad. Het grootste deel van de voorstellingen wordt in het centrum gespeeld, waar ook het meeste publiek wordt bereikt. Voorstellingen in andere stadsdelen zijn eerder uitzondering dan regel. De commissie constateert dat de beoogde samenwerkingen, bijvoorbeeld met DEGASTEN dat in West is gevestigd, kansen bieden om een grotere bijdrage te leveren aan de spreiding van de activiteiten en aan het publieksbereik in andere stadsdelen, maar leest in het plan niet terug dat Bambie die kansen aangrijpt.
Mimetheatergroep Bambie heeft voor wat betreft het eigen accent gekozen voor het thema Wereldstad. Het gezelschap geeft zelf als interpretatie van het thema dat Bambie hedendaagse figuren toont die zichzelf manifesteren in een grootsteeds universum. Daarmee sluit het plan volgens de commissie niet overtuigend bij het gekozen accent aan. De commissie ziet in de plannen echter wel degelijk dat er aansluiting bij het thema plaats vindt door de internationale tournees en uitwisseling. De commissie vindt het indrukwekkend dat dit kleine gezelschap beschikt over zo’n groot internationaal netwerk - het werkte eerder samen met China, Duitsland, Zuid-Afrika, Iran, Brazilië, Bolivia en Egypte. Ook voor de komende vier jaar zijn er sterke internationale ambities, bijvoorbeeld in de voorstellingen die de Brooklyn Academy of Music gaat programmeren.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.
Het plan is volgens de commissie realistisch en uitvoerbaar. Mimetheatergroep Bambie heeft een sterk en artistiek vaardig team, bestaat al sinds 1995 en heeft bewezen dat ze ook na de nodige tegenslag haar plannen kan realiseren. Er is in de afgelopen vijf jaar een pauze gehouden zodat de groepsleden zich los van elkaar konden ontwikkelen en Bambie zich daarna als gezelschap kon heruitvinden. Dit ziet de commissie terug in de bevlogen artistieke plannen en nieuwe samenwerkingen met onder meer DEGASTEN en muziektheatergezelschap BOT. Deze samenwerkingen dragen er volgens de commissie ook toe bij dat de organisatie de omvang van het plan kan dragen. Er is daarnaast goed nagedacht over een gefaseerde opbouw van activiteiten en die opbouw is duidelijk doorgevoerd in het speelschema. De partnerschappen met coproducenten zijn bovendien sterk. Tot slot vindt de commissie het vakmanschap van de makers zeer groot.
De organisatie heeft een gezonde bedrijfsvoering die in de ogen van de commissie voldoende basis geeft om de beoogde activiteiten uit te voeren. De financiën zijn op orde en Bambie beschikt over een eigen vermogen waarmee tegenvallende resultaten kunnen worden opgevangen. Er spreekt tevens realiteitszin uit het plan. Bambie zegt namelijk de risico’s te beperken door, waar het eigen producties betreft, voorstellingen te maken waar de organisatie ervaring mee heeft. Daar waar de organisatie grotere producties voor ogen heeft, zorgt Bambie voor partners die zowel ervaring als eventuele tegenslag kunnen delen. De commissie ziet dit ook overtuigend in het plan terug door de vertrouwenwekkende coproducenten waarmee wordt gewerkt, zoals Artemis, BOT en Museum Naturalis.
De commissie beoordeelt de begroting als realistisch en passend, erg gedetailleerd en helder toegelicht. De organisatie heeft jaren zonder structurele subsidie gefunctioneerd en wil haar medewerkers volgens de cao betalen. Dat is volgens de commissie een plausibele verklaring voor het feit dat de personeelslasten harder stijgen dan de baten. Een kanttekening zet de commissie bij de relatief hoge personeelskosten voor de parttime zakelijke leiding. Deze zijn niet in verhouding tot de andere personeelskosten en ook niet in relatie tot de totale begroting. De financieringsmix is divers. Er zijn passende publieksinkomsten, een groot aandeel coproductiebijdragen en het aan het AFK gevraagde subsidiebedrag is bescheiden.
Het marketingplan is volgens de commissie redelijk realistisch en passend om het beoogde publiek te bereiken. Mimetheatergroep Bambie definieert heldere publieksgroepen; theaterfreaks, jeugd- en jongeren, Bambie-volgers en festivalpubliek. De marketingstrategie voorziet echter niet een specifieke aanpak om elk van die groepen daadwerkelijk te bereiken. Er zijn wel wat concrete plannen om de eigen fans nauwer aan zich te binden, zoals T-shirts en Bambie Helden die als ambassadeurs ingezet worden. Daarnaast wil Bambie publieksonderzoek en randprogrammering gaan doen, hetgeen volgens de commissie goede middelen zijn om de band met het bestaande publiek te verdiepen. Verder lift Bambie mee met de PR en marketing van partners met een jonge achterban zoals DEGASTEN. Het gezelschap hoopt via de coproducties nieuw publiek aan zich te binden. Dit vindt de commissie op zichzelf realistische manieren om het beoogde publiek te bereiken, al stelt zij vast dat het onduidelijk is welke inspanningen Bambie daar zelf voor verricht.
Diversiteit en inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak.
Het plan draagt in de ogen van de commissie beperkt bij aan culturele diversiteit van het Amsterdamse cultuuraanbod. Mimetheatergroep Bambie behandelt op laagdrempelige wijze universele thema’s die in beginsel voor iedereen interessant zijn. Bambie heeft in haar aanbod echter geen expliciete aandacht voor culturele diversiteit. Mede met het oog op het grote bewegingsproject voor Theater na de Dam, spreekt Bambie in het plan de wens uit om meer cultureel divers te zijn. Hiervoor zet Bambie de komende periode concreet de eerste stappen, door met de selectie voor de (amateur)deelnemers in te zetten op een cultureel diverse cast. Doordat in dit project wordt samengewerkt met DEGASTEN, een gezelschap dat een achterban heeft van cultureel diverse groep amateurspelers, acht de commissie dit haalbaar.
Het plan draagt nauwelijks bij aan het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek in de stad, hoewel Mimetheatergroep Bambie stelt daar wel naar te streven. Bambie verwacht dat de samenwerking met een nieuwe partner zoals DEGASTEN zal zorgen voor een cultureel diverser publiek. Ook met de geplande jeugdvoorstellingen verwacht men een cultureel divers publiek te kunnen bereiken. De commissie stelt echter vast dat een duidelijke visie of concreet plan van aanpak ontbreekt om daadwerkelijk een cultureel divers publiek te bereiken.
Mimetheatergroep Bambie bestaat uit een vrij kleine kern van makers die al geruime tijd bij elkaar zijn. Deze kern is niet divers samengesteld. Wel heeft de zakelijk leider een niet-westerse achtergrond en werkt Bambie geregeld met twee vaste gastspelers met een niet-westerse achtergrond. Bambie realiseert zich dat het bestuur nog weinig cultureel divers is en wil de samenstelling daarop graag aanpassen. Zij geeft aan dat het niet eenvoudig is om potentieel geschikte en cultureel diverse bestuursleden te vinden. Bambie heeft als doelstelling gesteld om de komende vier jaar twee nieuwe bestuursleden met een cultureel diverse achtergrond aan zich te verbinden. De commissie constateert dat Bambie op dit punt geen overtuigend plan heeft gepresenteerd.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Mimetheatergroep Bambie te honoreren met het gevraagde subsidiebedrag van € 50.000 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.