Submarine Channel

BFNA
Aangevraagd: € 95.000
Toegekend: € 90.180

Inleiding

Submarine Channel is een onafhankelijk platform voor de productie en distributie van digitale storytellingprojecten. De organisatie wil elk jaar een aantal innovatieve, verhalende projecten produceren, zoals webdocumentaires en films, interactieve graphic novels en virtual reality. Naast grotere projecten produceert de organisatie ook een aantal kleinere projecten, waarbij de focus ligt op talentontwikkeling en coproducties. Zij publiceert de projecten op submarinechannel.com. Submarine Channel streeft naar een onafhankelijke uitgangspositie, los van de markt, om van daaruit samen met makers onderzoek te doen naar discipline-overschrijdende digitale verhaalvormen. Submarine Channel voert de projecten uit samen met interdisciplinaire teams, vaak een mix van jong talent en gevestigde makers, waarvan het grootste deel uit Amsterdam komt. De organisatie ziet zichzelf als stevig verankerd in de Amsterdamse nieuwemediasector. Ze fungeert als schakel in de keten van verschillende (kunst)disciplines, makers en de creatieve industrie. 

In de komende periode wil Submarine Channel jaarlijks minstens één grote (inter)nationale coproductie opzetten. In het licht van de urgente thema’s die de komende jaren op de politieke en maatschappelijke agenda’s staan, wil de organisatie samen met makers door middel van digital storytelling onderzoeken hoe de toekomst er uit zou kunnen zien. Submarine Channel wil nieuwe vormen van onderzoeksjournalistiek verkennen in deze tijd waarin waarheidsvinding onder druk staat en fake nieuws en samenzweringstheorieën mainstream worden. Submarine Channel streeft naar uitbreiding van de samenwerking met Playgrounds, dat jaarlijks een festival organiseert in Amsterdam en Eindhoven. De belangrijkste doelen van deze samenwerking zijn publieksontwikkeling en inhoudelijke verdieping door middel van het gezamenlijk online en offline agenderen van thema’s.

Submarine Channel ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan voor € 90.179 (incl. indexatie 2020).
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld    
€ 95.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan. 


Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed. 
De commissie meent dat de artistieke eigenheid van Submarine Channel tot uiting komt in de innovatieve wijze waarop de aanvrager zich bezighoudt met digital storytelling. De organisatie onderzoekt en ontwikkelt volgens de commissie nieuwe vormen die in de mainstream media geen plek hebben. Zo heeft Submarine Channel als een van de eerste organisaties ingezet op interactiviteit binnen verhalen, met inzet van virtual en augmented reality. Submarine Channel bevraagt telkens kritisch de invloed van technologie op een verhaal en in bredere zin op de (digitale) maatschappij, en rekt daarmee de grenzen van de gebruikte media op. Het verhaal is hierbij leidend. Verschillende technieken zoals apps en interfaces worden ingezet, wat leidt tot reflectie op inhoud en vorm. Dit uit zich in nieuwe cross-overs tussen film, internet, gaming, documentaire en animatie. Een voorbeeld hiervan is Last Hijack Interactive, waarin delen van de film zijn aangevuld met andere, getekende, domeinen. Submarine Channel zoekt volgens de commissie de juiste vertelvorm en techniek bij een verhaal. Dit maakt dat de producties van Submarine Channel zeer eigen zijn. Op deze wijze weet Submarine Channel haar relevantie te behouden in een tijd waarin ontwikkelingen in de media razendsnel gaan. De commissie vindt dat aanvrager daarbij kiest voor boeiende, prikkelende en actuele onderwerpen voor de producties, zoals deep fakes, big data, IS en drugshandel. De commissie merkt op dat Submarine Channel in zijn producties een journalistieke invalshoek heeft, maar erin slaagt hier een bijzondere eigen vorm aan te geven door bijvoorbeeld een persoonlijke insteek en de inzet van verhalen. Hieruit spreekt volgens de commissie de artistieke eigenheid van Submarine Channel. De commissie mist in het plan overigens een gedegen onderbouwing van de keuze voor auteurs, redacteuren of van kaders waarbinnen Submarine Channel dergelijke keuzes maakt. De commissie vindt dat de artistieke visie wel spreekt meer uit de producties maar dat aanvrager er in het plan te weinig op reflecteert. 

Submarine Channel streeft in de projecten naar een balans tussen artistiek vooruitstrevend enerzijds en toegankelijkheid voor een brede groep mensen anderzijds. Dit doet Submarine Channel door handig in te spelen op actuele onderwerpen en aspecten te belichten waarvan het meent dat er meer aandacht voor zou moeten zijn, zoals bijvoorbeeld de persoonlijke verhalen en belangen achter piraterij in Somalië. Dit leidt volgens de commissie tot een bredere en verdiepende kijk op een onderwerp. De organisatie geeft aan een aantal publieksgroepen te bedienen met haar werk: makers en (jonge) professionals, en daarnaast vooral millennials en digital natives. De commissie meent dat de aanvrager aansprekende producties maakt voor deze publieksgroepen. Dat leidt zij af uit het feit dat de projecten van Submarine Channel zowel door publiek als door peers goed worden ontvangen. Ook uit alle nominaties en prijswinnende producties blijkt dat er waardering is voor de combinatie van actuele onderwerpen en bijzondere manieren van verhalen vertellen. In de ogen van de commissie is de artistieke betekenis voor het beoogde publiek daarom groot. 

De commissie heeft vertrouwen in de beoogde artistieke ontwikkeling die spreekt uit het plan. Submarine Channel wil zich de komende periode blijven richten op de artistieke mogelijkheden van interactiviteit in digitale verhalen en actuele digitale technieken zoals virtual reality en augmented reality. De aanvrager benoemt een aantal inhoudelijke accenten voor de lange termijn: het verkennen van nieuwe vormen van onderzoeksjournalistiek en de aanpak van thema’s zoals de invloed van artificiële intelligentie op het creatieve proces en waarheidsvinding in relatie tot democratie. De commissie is positief over de resultaten van Submarine Channel uit het verleden. Zij constateert dat de aanvrager kritisch reflecteert op eerdere ervaringen en resultaten, bijvoorbeeld ten aanzien van de tegenvallende groei van VR, en tevens haar relevantie in een bredere context onderzoekt. De commissie waardeert het ook dat Submarine Channel de komende beleidsperiode wil inzetten op overdracht van haar kennis en expertise door het opzetten van een talentontwikkelingsprogramma in samenwerking met Playgrounds. De aanvrager wil hiermee een brug slaan tussen het kunstonderwijs en de creatieve industrie. Daarmee is het werk van Submarine Channel volgens de commissie van belang voor de ontwikkeling van met name jonge makers en professionals. De commissie mist overigens in het plan een reflectie op de artistieke ontwikkeling van de belangrijkste gezichtsbepalende artistieke medewerkers van Submarine Channel. Het blijft daardoor onduidelijk hoe de stichting investeert in het potentieel en de ontwikkeling van de directeuren en het team van Submarine Channel.


Belang voor de stad 

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie constateert dat Submarine Channel zich niet op overtuigende wijze verbindt met bewoners en/of maatschappelijke organisaties in de stad. De organisatie richt zich in de producties wel inhoudelijk op maatschappelijke thema’s zoals ‘wat betekent het om in tijden van artificial intelligence, global warming, deep fakes en big data mens te zijn?’. De commissie merkt op dat de benadering van Submarine Channel hierbij mondiaal is: de wereld is het speelveld waarin Submarine Channel met verschillende media vragen onderzoekt. De commissie merkt op dat Submarine Channel zich daarmee vooral richt op tijdsbeelden en brede maatschappelijke vraagstukken en niet specifiek op stedelijke vraagstukken.

Submarine Channel is gehuisvest in LAB111 in Oud-West en werkt daar ook mee samen. De voornaamste activiteiten vinden echter online plaats, waardoor de organisatie beperkt zichtbaar is in Amsterdam. De beoogde samenwerking met Playgrounds maakt de organisatie de komende periode wel zichtbaarder in de stad: er zullen activiteiten plaatsvinden op verschillende locaties buiten het centrum, zoals Pakhuis West en Filmmuseum Eye. Daarmee draagt Submarine Channel enigszins bij aan de stedelijke spreiding van het cultuuraanbod en het publieksbereik daarvan.

Submarine Channel kiest voor Hightech stad als eigen accent. De commissie vindt dat de organisatie deze keuze goed onderbouwt. Volgens Submarine Channel is Amsterdam het centrum voor digitale cultuur in Nederland, gezien de sterk ontwikkelde creatieve sector en de hoge concentratie van innovatieve mediabedrijven en -organisaties in de stad. Submarine Channel geeft aan deel te zijn van de uitgebreide infrastructuur van festivals, makers en medialabs en vaak een schakel te zijn in de keten van verschillende (kunst)disciplines, makers en de creatieve industrie. De commissie onderschrijft dat en meent dat Submarine Channel door haar vernieuwende manier van verhalen vertellen overtuigend een eigen invulling geeft aan het thema Hightech stad. 


Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.
De commissie acht Submarine Channel in staat om het ingediende plan uit te voeren. Er is geen sprake van een sterke groei van activiteiten, wel gaat er meer aandacht uit naar talentontwikkeling en publieksonderzoek. Voor deze activiteiten, die een groot beslag leggen op de organisatie, zoekt Submarine Channel de samenwerking op, bijvoorbeeld met Playgrounds. De commissie vindt dat dat getuigt van realiteitszin. Submarine Channel werkt met een klein kernteam en freelancers. De aanvrager geeft aan dat er meer productionele slagkracht nodig is. De organisatie wil hierin voorzien door een junior producer op te leiden en de organisatie uit te breiden met een socialmediamanager. De commissie is positief over deze stap, zoals ze ook positief is over het feit dat de organisatie zorgt voor voldoende expertise in de Raad van Toezicht en, waar nodig, personeel opleidt. Submarine Channel geeft aan dat verschillende onlineprojecten niet werken, omdat de Flash plug-in niet meer wordt ondersteund door gangbare browsers. De commissie verwacht van een organisatie in de digitale voorhoede het vakmanschap om deze problemen voor te zijn.

Er is volgens de commissie bij Submarine Channel sprake van een stabiele bedrijfsvoering. Zij constateert dat de organisatie goed draait en er financieel goed voorstaat. Submarine Channel beschikt over aanzienlijke bestemmingsreserves voor langlopende projecten en over een eigen vermogen dat voldoende ruim is om tegenvallers op te kunnen vangen. De gelieerde partnerinstellingen Submarine bv en Safe Haven bv zorgen voor financiële zekerheid bij de stichting Submarine Channel. De commissie constateert dat de organisaties financieel gescheiden zijn en dat er sprake is van separate Raden van Toezicht. Wel delen de bv’s en de stichting één directie. De commissie is van mening dat de aanvrager genoeg actie heeft ondernomen om de indruk van belangenverstrengeling te vermijden en risico’s te voorkomen. De commissie vindt het positief dat Submarine Channel onderzoekt of het werken met separate directies wenselijk zou zijn. De commissie constateert dat twee van de drie leden van de Raad van Toezicht (waaronder de voorzitter) op korte termijn gelijktijdig aftreden. De commissie ziet hierin een risico, aangezien de raad een belangrijke rol speelt in het waarborgen van de scheiding van de bv en de stichting.

De commissie vindt de begroting overwegend realistisch en passend. Er is sprake van een relatief bescheiden groei voor de nieuwe beleidsperiode; ook samenwerkingspartner Playgrounds neemt een deel van de kosten voor haar rekening. De commissie meent dat de beoogde groei van personeelslasten passend is bij de beoogde uitbreiding van de formatie. De organisatie weet de beheerslasten laag te houden in relatie tot de totale begroting. Er is daarnaast sprake van een redelijke financieringsmix, constateert de commissie. Zij vindt echter wel dat de eigen inkomsten van Submarine Channel erg laag zijn in verhouding tot het grote digitale bereik en meent dat de organisatie in staat zou moeten zijn meer publieksinkomsten via een onlinekanaal te genereren. Indien Submarine Channel een voorhoedefunctie wil vervullen in de digitale wereld, zou dit volgens de commissie ook in financiële zin mogelijk moeten zijn. De commissie is niet overtuigd van de inzet van Submarine Channel ten aanzien van fair pay. Zo zijn de producties van Submarine Channel wereldwijd op festivals aanwezig, maar maakt de begroting niet duidelijk of de makers hiervoor betaald worden. De commissie hecht er groot belang aan dat dit wel gebeurt.  

De commissie constateert dat de aanvrager de marketing goed op orde heeft. Submarine Channel heeft duidelijk in beeld wat zij wil bereiken - jaarlijks een groei van 10 procent - hoe zij dat wil doen en voor wie. Ze onderscheidt daarbij vier duidelijke fases: ontwikkelen, community building, outreach en distributie. Submarine maakt gebruik van digitale marketingtools, zoals de online monitoring tool Meltwater, die inzicht biedt in interesses van doelgroepen maar ook beschikt over een influencer- en journalistendatabase. Dit stelt de organisatie in staat om haar keuzes aan te laten sluiten bij haar doelgroepen. Submarine Channel gebruikt sinds 2018 bovendien een nieuwe impactstrategie gericht op het vergroten van de betrokkenheid van het publiek binnen en buiten de sector. Dit heeft geresulteerd in verhoging van de betrokkenheid via de sociale mediakanalen en een aanzienlijke toename in publieksbereik. De commissie vindt deze aanpak passend en realistisch voor de online doelgroepen. De commissie had wel verwacht dat de organisatie zich meer zou uitspreken over privacy kwesties in verband met online publieksonderzoek en monitoring. 


Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.
In het plan geeft de organisatie aan zich bewuster te gaan richten op het selectieproces van makers en teams. Volgens Submarine Channel is binnen de werkwijze van de organisatie de auteur leidend. Door vaker te werken met cultureel diverse makers, verwacht Submarine Channel dat er nieuwe, diverse perspectieven inhoudelijk aan bod komen. De commissie is positief over dit voornemen, maar constateert dat de aanvrager op dit moment nog weinig concrete stappen zet richting een cultureel divers en inclusiever aanbod. De commissie meent wel dat er via de maatschappelijke thema’s die Submarine Channel onder handen neemt sprake is van een natuurlijke aansluiting met culturele diversiteit. Zo benoemt de commissie de projecten Echoes of IS, Refugee Republic en We Are Not Alone als voorbeelden van culturele meerstemmigheid. De aanvrager draagt hiermee dan ook enigermate bij aan een cultureel divers en inclusief aanbod. 

Submarine Channel geeft aan dat er bij presentaties een zeer divers publiek aanwezig is en benoemt als grootste uitdaging het zichtbaar maken van de cultureel diverse achtergrond van het online publiek, wat de commissie erkent als een moeilijk punt. Submarine Channel benoemt enige acties om tot een cultureel diverser publieksbereik te komen. Zo wil de organisatie micro-targeting gaan inzetten via social media onder andere door het werken met een impactproducent, en wil het bij de keuze van samenwerkingspartners letten op nieuwe publieksgroepen die via deze partners bereikt kunnen worden. Daarnaast meent de organisatie dat door verhalen te vertellen vanuit verschillende culturele perspectieven ze waarborgen dat verschillende groepen zich gerepresenteerd voelen in de verhalen, een voorwaarde voor een cultureel divers publieksbereik. De commissie vindt de voorgenomen acties van Submarine Channel positief maar weinig concreet uitgewerkt. 

Submarine Channel geeft aan dat de organisatie actief wil gaan werven op culturele diversiteit en dat mensen met een niet-Nederlandse achtergrond expliciet uitgenodigd zullen worden te reageren. Van het vaste team van vijf mensen zijn er twee cultureel divers te noemen, wat volgens de commissie positief is. Submarine Channel geeft aan zich te willen richten op diversifiëring van creatieve teams rond projecten zodat deze een realistische afspiegeling van de maatschappij vormen. De organisatie wil met het oog daarop bijvoorbeeld werken met adviseurs op gebied van diversiteit en inclusiviteit uit de film- en mediabranche. De commissie ziet dat de organisatie hiermee enkele stappen zet in de richting van een meer cultureel diverse en inclusieve organisatie. De commissie merkt op dat het plan geen stappen bevat om de Raad van Toezicht te diversifiëren. 


Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Submarine Channel gedeeltelijk te honoreren met een bedrag van € 90.179 per jaar.
De commissie vindt dat Submarine Channel in staat moet zijn om meer eigen inkomsten te genereren en vindt een verhoging van de subsidie daarom niet op zijn plaats.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie BFNA.