YoungGangsters

Theater
Aangevraagd: € 65.000
Toegekend: € 65.000

Inleiding

YoungGangsters is het gezelschap van regisseursduo Annechien de Vocht en Lotte Bos. Samen maakt dit duo al tien jaar voorstellingen die naar eigen zeggen fysiek, spectaculair, humoristisch en grillig zijn en een maatschappelijke fundering hebben. De voorstellingen worden op locatie gespeeld voor een breed publiek. YoungGangsters heeft sinds de oprichting in 2009 naam gemaakt met een zelfontwikkelde theatervorm: het ‘vechttheater’, vol slapstickgevechten, beeldspektakel en special effects. De makers gebruiken clichés uit de massacultuur om de verleiding van massamanipulatie op te roepen en te beantwoorden. Zij verpakken maatschappelijke thema’s in entertainment. Om zich te onderscheiden van andere Nederlandse theatergroepen maakt YoungGangsters zomerspektakels in het zogenoemde GangstersParadise, het mobiele theater waarmee het gezelschap buiten het zalencircuit speelt. 

Vaste partners zijn veelal festivals: Oerol, Over het IJ Festival, Karavaan, FestiValderAa, Simmerdeis en De Parade. YoungGangsters heeft daarnaast partnerschappen met theaters in verschillende speelsteden: Theater Bellevue, Theater Rotterdam, Het Nationale Theater, SPOT Groningen en Stadsschouwburg Utrecht. Als regisseursduo werken De Vocht en Bos samen met een poule van terugkerende acteurs en bij elk project betrekken zij jonge acteurs. Zij werken regelmatig samen met DOX en De Noorderlingen. Voor het nieuwe Kunstenplan zijn ze in gesprek met Theater DEGASTEN.

De komende vier jaar maakt YoungGangsters twee grote zomerspektakels, die beide gedurende twee zomers gaan touren: Poverty for Sale, waarin van armoede een winstgevende business gemaakt wordt en YoungGangsters for President, waarin een greep gedaan wordt naar de macht. Daarnaast speelt het zomerspektakel Cowboys & Ind**ns voor een tweede seizoen. Ook worden drie coproducties gemaakt: Don’t Wanna Touch (in samenwerking met DOX), waarin de hiphopscene verlost wordt van z’n homofobie; Just Wanna Have Fun (in samenwerking met performance-collectief La Isla Bonita), over het verlangen naar de eeuwige jeugd; en The Poverty Peepshow (Part 2) (in samenwerking met De Noorderlingen) dat een voyeuristisch inkijkje geeft in het leven in armoede. 

YoungGangsters ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2017-2020.
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld    
€ 65.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan. 


Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
YoungGangsters heeft een eigen signatuur die volgens de commissie in het plan helder wordt omschreven en die in de activiteiten duidelijk naar voren komt. Deze kenmerkt zich door de eigenzinnige speelstijl waarin slapstickachtige humor, geweld en special effects samengaan. YoungGangsters maakt vanuit een sterk engagement voorstellingen over het individu dat zich staande probeert te houden in een storm van meningen, massamanipulatie en (fake)nieuws. 
De plannen voor de periode 2021-2024 prikkelen zowel qua inhoud als vorm en zijn uitgebreid en helder uitgewerkt. De voorstellingen van YoungGangsters zijn gelaagd en verrassend en leggen gewelddadig en soms heel opportuun de vinger op de zere plek. Het gezelschap durft beladen onderwerpen aan zoals het koloniale verleden, witte superioriteit en opportunisme. De commissie is positief over de in haar ogen prikkelende uitwerking van het thema poverty porn, waarin aandacht besteed wordt aan de manier waarop televisieformats spelen met de dynamiek tussen gulle gevers en arme partijen. Ook snijdt het gezelschap het beladen onderwerp van culturele toe-eigening in de voorstelling Cowboys & Ind**ns op een spannende manier aan.

YoungGangsters heeft een heldere en in de ogen van de commissie overtuigende visie op wat het gezelschap voor wie maakt en op de artistieke betekenis van zijn producties voor het publiek. YoungGangsters reflecteert op clichés uit de hedendaagse massacultuur door ze in uitvergrote vorm aan het publiek te tonen. De combinatie van een spectaculaire stijl en een maatschappijkritische ondertoon maakt de voorstellingen relevant en toegankelijk tegelijk. Maatschappelijke thema’s zijn verpakt in opzwepend entertainment. Over het algemeen werkt dat goed volgens de commissie. De manier van presenteren, de stijl en de thematische keuzes sluiten aan bij de culturele interesses van verschillende soorten bezoekers; met de gelaagdheid voor de meer ervaren theaterbezoeker en laagdrempelig spektakel voor meer onervaren publiek. De commissie signaleert dat de boodschap hier en daar door de vorm van het vechttheater en het daarmee beoogde effectbejag wordt overschreeuwd. Daardoor lopen de makers het risico dat het publiek er op een gegeven moment niet meer in meegaat en dat de impact op de toeschouwers verloren gaat. Met het zich steeds verder ontwikkelende randprogramma, waarin de inhoudelijke boodschap verder wordt uitgelicht, weet YoungGangsters de commissie er niettemin van te overtuigen dat het de beoogde impact op het publiek zal weten te bewerkstelligen. 

YoungGangsters heeft volgens de commissie goed nagedacht over zijn artistieke ontwikkeling en maakt daarin goede stappen. Het ondernemingsplan beschrijft dat het regisseursduo ooit begon met het idee om als vrouwen ‘voorstellingen met ballen’ te maken. De commissie ziet dat YoungGangsters zich met zijn spectaculaire geweldstheater inhoudelijk steeds meer ontwikkelt. Voor de komende vier jaar is gekozen voor het thematisch ankerpunt van massamanipulatie. Er wordt samengewerkt met passende partners, zoals La Isla Bonita en DEGASTEN. Ook zal er meer met tekst worden gewerkt om de gelaagdheid te vergroten. Bij Cowboys en Ind**ns werkt YoungGangsters voor het eerst met tekstschrijver Jibbe Willems. In de komende producties zal dit vaker gaan gebeuren. Op de artistieke ontwikkeling van de artistieke leiders wordt in het plan niet specifiek ingegaan. YoungGangsters geeft wel aan dat de afgelopen jaren inzicht opleverde dat een gelijkwaardiger taakverdeling tussen de betrokkenen goed is voor de balans tussen de tijd die in voorstellingen wordt gestoken en de tijd voor de artistieke ontwikkeling van de makers. 


Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie constateert dat YoungGangsters, vooral in de contextprogramma’s en in het vooronderzoek, veelvuldig inhoudelijke en praktische verbindingen aangaat met de stedelijke samenleving. Met zijn voorstellingen in de openbare ruimte wil het gezelschap een plek creëren waar iedereen, ongeacht leeftijd, ontwikkeling en afkomst, zich uitgenodigd en welkom voelt. Afhankelijk van het thema van de voorstelling, dat veelal een maatschappelijke lading heeft, werkt de organisatie daarbij samen met politiek actieve buurtbewoners, met verschillende maatschappelijke organisaties, (zoals de Nassaukerk, Hannies Keukentafel, De Financiële Salon en Eettafel Filah) en culturele instellingen (zoals Over ’t IJ Festival, NDSM theater, La Isla Bonita, DEGASTEN, Likeminds en Bellevue). Voor een aantal nieuwe producties is er een overtuigend plan gemaakt voor een meer diepgaande verbinding met zowel bewoners als maatschappelijke organisaties. Bij The Poverty Peepshow bijvoorbeeld gaat YoungGangsters samenwerken met lokale organisaties uit de Westerparkbuurt, die hulp bieden aan mensen die onder de armoedegrens leven. 

YoungGangsters draagt bij aan de stedelijke spreiding van het culturele aanbod en het publieksbereik daarvan. De projecten vinden plaats in Amsterdam West en Amsterdam Noord, waar ook al het publiek wordt bereikt. In het bijzonder speelt het gezelschap op zijn vaste stek op het Stenen Hoofd. YoungGangsters speelt bewust buiten het theater om de zichtbaarheid en toegankelijkheid van zijn activiteiten te vergroten en is bijvoorbeeld daarom ook te zien op het Over het IJ festival.  

YoungGangsters heeft als eigen accent gekozen voor het thema Leefbare stad. De commissie vindt de aansluiting daarop wat vergezocht en de uitwerking in het plan weinig overtuigend. Het gezelschap werkt weliswaar met onderwerpen die raakvlakken hebben met het thema Leefbare stad, bijvoorbeeld beeldvorming en armoede en heeft de ambitie om zijn theater ook in te zetten ten behoeve van de bewoners en instellingen uit de omgeving. De commissie constateert echter dat deze voornemens in het plan niet verder geconcretiseerd worden. Bovendien zijn de activiteiten vooral gericht op publieksbereik voor de voorstelling en minder op het bijdragen aan de sociale cohesie in de wijk en de stad.  


Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.
Het plan is volgens de commissie realistisch en uitvoerbaar. De omvang van de voorgenomen activiteiten is in lijn met voorgaande jaren. De werkwijze blijft grotendeels hetzelfde en in het team is de daarvoor benodigde deskundigheid aanwezig. De commissie vindt het verstandig dat YoungGangsters ervoor kiest de grote producties over twee jaar te spreiden en af te wisselen met coproducties en voorstellingen ten behoeve van vooronderzoek voor andere producties. De kostbare locatieproductie in de zomer wordt voortaan over twee theaterseizoenen verdeeld, zodat deze vaker gespeeld kan worden. Door een duurdere productie langer door te spelen houdt het gezelschap goed rekening met de noodzaak van duurzaam produceren. YoungGangsters kiest er bovendien voor om alternerend de festivals en de theaters te bespelen. Zo denkt men optimaal gebruik te kunnen maken van de reuring die het spelen op festivals met zich mee brengt voor het trekken van een breder publiek naar de zalen. 
Met het GangstersParadise heeft YoungGangsters een eigen theater op locatie, dat het gezelschap naar eigen inzicht kan inrichten en vormgeven en dat verhuurmogelijkheden biedt en horeca-inkomsten genereert. Ook geeft het eigen onderkomen het gezelschap de zekerheid dat het niet beperkt wordt in de mogelijkheden om spectaculaire stunts uit te voeren. De commissie vindt dat een slimme werkwijze die bijdraagt aan de uitvoerbaarheid van de plannen. 

YoungGangsters heeft volgens de commissie een redelijk gezonde bedrijfsvoering. Het gezelschap heeft een financieel instabiele periode achter de rug. Het is daar redelijk ongeschonden uitgekomen. De commissie acht het opbouwen van een financiële buffer nu noodzakelijk. Door het positieve exploitatieresultaat van 2019 is de financiële positie al verbeterd. De lening die het gezelschap weloverwogen is aangegaan voor GangstersParadise en de beoogde samenwerking met Gebrouwen door Vrouwen als sponsor vindt de commissie voorbeelden van innovatief ondernemerschap. YoungGangsters reflecteert goed op de financiële en bedrijfsmatige risico's. De commissie vindt het van strategisch inzicht getuigen dat YoungGangsters de risico's van een financieel kostbare voorstelling op locatie spreidt door het grote zomerspektakel twee jaar achter elkaar te spelen. Bij tegenvallende kosten zal per productie gekeken worden of en zo ja in welke vorm deze doorgang kan vinden. De commissie waardeert het dat YoungGangsters zoekt naar creatieve oplossingen, zonder afbreuk te doen aan de honorering van cast en crew. 

De commissie vindt de begroting realistisch. Deze sluit goed aan bij de geplande activiteiten. Het groeimodel voor de publieksinkomsten is ambitieus, maar helder onderbouwd. Het verdienmodel van het GangstersParadise is volgens de commissie bijzonder geslaagd gebleken voor meer eigen inkomsten. De inkomsten uit de kaartverkoop bestaan volledig uit uitkoopsommen, wat ongebruikelijk en ambitieus is. Dit kan een knelpunt worden wanneer locatievoorstellingen in de steden meer op eigen risico zouden moeten gaan draaien. YoungGangsters geeft geen mogelijke oplossingen voor dit knelpunt. De commissie vindt dat de kosten voor de zakelijke leiding hoog zijn in verhouding met de rest van de personele kosten op de begroting, zonder dat dit is toegelicht. 
De financieringsmix van YoungGangsters is goed. Er is een gevarieerde mix aan inkomsten die past bij de organisatie en de beoogde activiteiten. In het verleden heeft het gezelschap laten zien een dergelijke mix ook daadwerkelijk te kunnen realiseren. Het is bijzonder dat deze kleine organisatie de afgelopen jaren behalve rijks- en gemeentesubsidies ook aanzienlijke sponsorinkomsten heeft weten binnen te halen. Dit geeft de commissie vertrouwen dat het gezelschap hier ook de komende periode in zal gaan slagen. 

Naar de mening van de commissie is het marketingplan realistisch en passend om het beoogde publiek te bereiken. YoungGangsters benoemt verschillende doelgroepen die aansluiten bij haar activiteiten. De marketingdoelen - het vergroten van publieksbereik en de publieksbinding - zijn passend bij de ontwikkeling van de organisatie. De genoemde middelen geven de commissie vertrouwen dat het gezelschap hierin succesvol gaat zijn. Zo is er een publiekswerker die verbinding zoekt tussen de inhoud van de voorstellingen en passende lokale initiatieven en onderzoekt waar de doelgroepen zitten, wat de commissie een heel gerichte werkwijze vindt. De kwaliteiten van de vaste marketingmedewerker van het gezelschap sterken de commissie in dit vertrouwen. 
YoungGangsters wil langere reeksen gaan spelen op één plek. Zo is er meer tijd om publiek uit de omgeving bij de voorstelling te betrekken en om lokale (maatschappelijke) organisaties in te schakelen bij de publiekswerving. Dit is nieuw voor het gezelschap, dat tot nu toe grotendeels meeliftte op de aantrekkingskracht van de festivals waarop zij speelt. De commissie toont zich in het bijzonder enthousiast over de inzet van een aparte publiekswerker per stad. 


Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit als voldoende. 
Het plan draagt in artistieke zin enigszins bij aan culturele diversiteit van het Amsterdamse cultuuraanbod. Hoewel het werk van YoungGangsters zich niet direct laat bestempelen als cultureel divers, wil het gezelschap de komende periode wel stappen op dat gebied gaan zetten. De voorstelling Cowboys & Ind**ns draagt met vraagstukken rondom koloniale erfenissen en culturele toe-eigening bij aan een cultureel divers aanbod in de stad. In het actieplan stelt YoungGangsters dat ook Poverty Peepshow, Poverty For Sale en Don’t Wanna Touch een bijdrage leveren aan het debat rondom diversiteit - maar de commissie leest onvoldoende in de plannen terug hoe het gezelschap dit denkt te bereiken.

Het plan draagt bij aan het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek in de stad. YoungGangsters wil de komende vier jaar een cultureel diverser publiek bereiken via de keuze voor de locaties, het inzetten van een publiekswerker met een lokaal netwerk die nauw samenwerkt met de marketeer, de keuze van volgens de commissie passende partners en coproducenten zoals DOX en DEGASTEN, de inzet van cultureel diverse rolmodellen in de cast en de inhoud van de voorstelling. Zo is Don’t Wanna Touch gericht op jongeren in de urban scene, die cultureel divers samengesteld is. De commissie acht deze aanpak realistisch door de diverse aanpak en de doelstelling daarmee haalbaar. 

De organisatie heeft volgens de commissie een duidelijke visie op en concrete voornemens voor versterking van de culturele diversiteit van het personeelsbestand en het bestuur. YoungGangsters realiseert zich dat haar artistieke kern niet cultureel divers is en dat elk verhaal dat ze vertelt zodoende beperkt en gekleurd is. De organisatie probeert voor de voorstellingen een cultureel diverse cast te realiseren. Daarbij stelt ze een concreet doel: per project zoekt zij acteurs die aansluiten bij de speelstijl en thematiek van het project, waarvan minstens twee spelers een niet-westerse achtergrond hebben. Het gezelschap streeft er bovendien naar om de komende vier jaar twee nieuwe bestuursleden met een cultureel diverse achtergrond aan zich te binden, hetgeen de commissie een stap vindt in de richting van dit voornemen.  


Conclusie

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van YoungGangsters te honoreren met het gevraagde subsidiebedrag van € 65.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.