Noordje

Inleiding

De missie van Noordje is om kinderen en jongeren in Amsterdam Noord met een taal- en leerachterstand een stem en zelfvertrouwen te geven, en ze te helpen bij het ontwikkelen van hun creativiteit en talent. Noordje geeft hen aandacht, inspireert ze met kunst en verhalen en laat ze eigen werk creëren, exposeren en publiceren. Met de leersprongen die de ontwikkeling van talent, creativiteit en taalvaardigheid bewerkstelligt, wil de organisatie een stevige basis voor de toekomst van deze kinderen en jongeren leggen. Sinds de oprichting in 2007 verzorgde Noordjes Kinderkunst kunst- en cultuureducatieprojecten met een educatieve en sociaal verbindende rol in Noord. In 2014 vestigde de stichting zich in Kazerne Z, en in 2016 wijzigde ze haar naam naar Noordje.

De drie pijlers van Noordje zijn Schoolgebonden activiteiten in het primair- en voortgezet onderwijs, het Letterkabinet (huiswerk-, beeld- en taalprogramma’s, Noordjes Zomerkazerne en community art project Jongeren aan Z) en Noordjes Kunstakademie (met Noordje naar het Museum, Noordjes Kunstateliers en Noordjes Talentklassen). In de ontwikkeling van de programma’s werkt Noordje samen met partijen uit de culturele keten en met maatschappelijke partners als scholen en bibliotheken. Komende kunstenplanperiode wil Noordje de huidige activiteiten uitbreiden, de binnenschoolse positie in het primair en voortgezet onderwijs versterken en inzetten op professionalisering van de activiteiten van Noordjes Kunstacademie. Hierdoor wordt naar verwachting het bereik substantieel vergroot. De toenemende naamsbekendheid, ten gevolge van de opening van de Z Only Supplystore in 2016, kan dit effect versterken. Daarnaast heeft de organisatie de ambitie om het schrijflab in Amsterdam Noord een voorbeeldproject te laten worden voor andere taal- en kunstprojecten voor kinderen en jongeren in Nederland. Hiertoe publiceert Noordje de verhalen en illustraties, die de kinderen uit Amsterdam Noord samen met de betrokken schrijvers en kunstenaars schrijven en vormgeven, in boekvorm. Een belangrijk evenement wordt in dit opzicht de internationale bijeenkomst van de schrijfcentra in Amsterdam in 2018, die de filosofie en aanpak goed onder de aandacht zal brengen.

De aan het AFK gevraagde subsidie voor de periode 2017-2020 bedraagt € 175.000 per jaar.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als goed. Zij constateert dat Noordje zich ontwikkeld heeft tot een belangrijke speler op het gebied van cultuureducatie in Amsterdam Noord. De artistiek-inhoudelijke visie bevat naar het oordeel van de commissie ook sterke sociale elementen, en vertaalt zich naar een uitgesproken werkwijze. Vanuit de kunst gedreven, richt de organisatie zich op de ontwikkeling van kinderen, waarbij de verbinding van cultuur en sociale vraagstukken naar mening van de commissie een duidelijke meerwaarde biedt. De coherente opbouw van het curriculum rondom de drie pijlers getuigt van vakmanschap. Uit de in het plan genoemde getuigenissen, voorbeelden en het Kazerne Z paspoort spreekt een overtuigende zeggingskracht. Dit geldt expliciet ook voor de op de ideeën van Dave Eggers geïnspireerde manier van werken in het schrijflab. Deze combinatie van taal, huiswerk en creatieve en beeldende vaardigheden, acht de commissie onderscheidend. De commissie had graag nog meer uitwerking gezien van hoe de genoemde werkwijze in het aanbod concreet wordt toegepast, en of er resultaatmeting plaatsvindt.

Ook het Letterenkabinet en de schoolgebonden activiteiten zijn in de afgelopen drie jaar tot wasdom gekomen. De plannen ter uitbreiding en verdieping zijn een logisch vervolg op en van deze programma’s. Er is daarbij naar mening van de commissie sprake van goede mogelijkheden tot doorstroom van het binnenschoolse naar het buitenschoolse aanbod in de fases kennismaken, ontwikkelen en verdiepen. Met een eigen, authentieke locatie en door aansluiting bij evenementen in Noord als de Affordable Art Fair, Noorderparkfestival en Open Ateliers Noord, is de organisatie duidelijk aanwezig in het stadsdeel. Het onderscheidende onderdeel met Noordje naar het museum, legt aanvullend een inhoudelijke en fysieke verbinding naar kunst- en erfgoedinstellingen in de rest van de stad.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als ruim voldoende. De begroting en de financiële positie zien er realistisch uit, en sluiten aan bij de ambities die in het ondernemingsplan voor de periode 2017-2020 worden beschreven. De uitbreiding van de activiteiten is voldoende onderbouwd, evenals de stijging van de personeelslasten ten gevolge van deze uitbreiding en de voorgenomen versterking van de organisatie. De financiële verantwoording van de afgelopen jaren voldoet, maar had naar mening van de commissie, met name in de weergave van lasten, meer eenduidig gekund voor een betere aansluiting op de begroting voor 2017-2020. 

Er is sprake van een realistische mix van inkomstenbronnen. De inkomsten uit de activiteiten in het onderwijs zijn goed en de beoogde groei hiervan acht de commissie realistisch. Wel had naar mening van de commissie op een bredere mix ingezet kunnen worden. Voor 2019 en 2020 constateert de commissie een forse daling van de inkomsten uit private fondsen die in het ondernemingsplan nauwelijks wordt toegelicht. Voor die jaren kunnen naar mening van de commissie meer gelden uit private fondsen nagestreefd worden en voor de gehele periode kan meer worden ingezet op het verwerven van gelden uit het Jongerencultuurfonds Amsterdam of via acties met Stadspas. In het ondernemingsplan wordt de intentie uitgesproken om meer private bijdragen te verwerven. De commissie is bijvoorbeeld positief over Noordjes voornemen om haar aanbod voor externe opdrachtgevers en bedrijven uit te breiden, ondanks de nog summiere uitwerking daarvan. De commissie merkt echter op dat het streven naar meer private bijdragen zich onvoldoende vertaalt in de begroting, die een relatief hoge afhankelijkheid van AFK-subsidies toont.

Noordje heeft naar mening van de commissie voldoende financiële reserves. Het zou goed zijn als deze de komende jaren meegroeien met de voorgenomen uitbreiding van de activiteiten, zodat de financiële slagkracht van de organisatie behouden blijft.

Het bestuur van de organisatie functioneert conform de Governance Code Cultuur. Vanuit de inclusieve benadering van de organisatie op het gebied van diversiteit, zou de samenstelling van het personeel en bestuur naar mening van de commissie nog diverser kunnen.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als ruim voldoende. Er wordt ingezet op uitbreiding van het aantal deelnemers, met name in het (voortgezet) onderwijs. Op de eigen locatie Kazerne Z en met aanbod in scholen en op locaties in de wijken, zoals de NDSM-werf, bereikt Noordje een relevant en cultureel divers deelnemerspubliek in een stadsdeel dat sterk in ontwikkeling is. De drie eerdergenoemde pijlers kennen verschillende partners, waaronder Lebowski-publishers, festivals en scholen. Dat wekt extra vertrouwen in de voorgenomen inkomsten en aantallen deelnemers en bezoekers. Wel had de commissie een specificatie van de beoogde publieksontwikkeling per onderdeel zinvol gevonden.

Kazerne Z maakt door de laagdrempelige opzet een structurele relatie met de leerlingen en deelnemers mogelijk. Het betrekken van ouders acht de commissie daarbij een pre.

Door aanwezigheid op evenementen als de Affordable Art Fair, Noorderparkfestival en Open Ateliers Noord, wordt het bereik vergroot, ook met nieuwe doelgroepen. De beoogde versterking van het merk Noordje, door onder andere de Z Only Supplystore en het geplande internationale evenement in 2018, kunnen de organisatie extra bekendheid geven. De commissie vindt het van groot belang dat Noordje zich op deze wijze sterk naar buiten blijft richten en haar bekendheid vergroot. Voorbeeldstellende producten, als het schrijflab, hebben potentie om stadsdeeloverstijgend te werken en ook buiten Noord ingezet te worden.

Hoewel de algemene doelgroep helder omschreven is en uit het aanbod een goede kennis van de doelgroep spreekt, wordt de aanpak om deze te bereiken slechts summier geschetst. Noordje voert prijsbeleid, maar uit de gegevens blijkt niet direct of de aanvrager de afgelopen jaren publieksonderzoek heeft gedaan of voornemens is dat in de periode 2017-2020 te gaan doen. Wel is er blijk van goed contact met de ouders van bijvoorbeeld de leerlingen die deelnemen aan naschoolse huiswerk- en schrijfactiviteiten en wordt er door de kinderen gereflecteerd op hun activiteiten bij Noordje.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding als goed. Zij constateert een overtuigende verbinding met de stedelijke actualiteit en goede coalities met andere organisaties. Noordje werkt samen met: Stichting Wijsneus, Mocca, de Academie voor Beeldende Vorming, professionele kunstenaars, Stichting voor Kennis en Sociale Cohesie, 826 National, bibliotheken, stichting NDSM-werf, scholen in het primair- en voortgezet onderwijs in Noord en nog vele andere partijen. Uit het plan wordt niet duidelijk of er ook met andere stedelijke aanbieders van cultuureducatief aanbod in letteren en beeldende kunst wordt uitgewisseld of samengewerkt.

De spreiding beoordeelt de commissie als goed. Het grootste deel van de activiteiten en bezoeken vindt plaats in Noord, met uitstapjes naar andere stadsdelen.

Conclusie

De commissie is van mening dat Noordje een hoger percentage eigen inkomsten kan genereren uit private fondsen en dat zij een bredere financieringsmix kan realiseren. 
De commissie adviseert de aanvraag van Noordje gezien bovenstaande overwegingen gedeeltelijk te honoreren voor een bedrag van € 140.000 per jaar.