School der Poëzie
Inleiding
School der Poëzie (SdP) wil poëzie op een plezierige, effectieve en laagdrempelige manier toegankelijk maken voor een jong publiek. Vanuit de werkwijze samen lezen, daarop reflecteren, zelf schrijven én presenteren, worden al meer dan twintig jaar lessen op scholen, poëzieprogramma´s in theaters en presentaties in musea en bibliotheken verzorgd. In een stad met meer dan 180 nationaliteiten als Amsterdam draagt deze aanpak naar mening van de organisatie bij aan taalverwerving, begrip en integratie. Er is specifieke aandacht voor culturele uitwisseling tussen (lokale) instellingen en verschillende kunstdisciplines, voor scholen in kansarme omgevingen en voor talentontwikkelingstrajecten. De belangrijkste doelgroep bestaat uit jongeren. Het verworven bereik en de reputatie van SdP berusten op de pijlers inhoud en werkwijze, en de intensieve samenwerking met de klanten bij de programmering.
De komende jaren richt de organisatie zich binnen Amsterdam op de uitbouw van de kernactiviteiten: PoëzieRevues, het cluster programma’s in Vers, het (nieuwe) project Poëzie van binnen naar buiten en lessen, projecten en methodieken op maat. Aandachtspunten zijn investering in samenwerking, doorstroom van talent, overdracht en ontsluiting van kennis en innovatie van het bestaande aanbod. Daarbij worden de pijlen nog meer op het vmbo gericht. In de reeds opgebouwde samenwerking met de Amsterdamse literaire instellingen SLAA en Perdu wil SdP gezamenlijk - ook met educatieve letterenpartners - doorgroeien naar een literaire infrastructuur die de gehele stad bedient en een internationale positie verovert. De reeds bestaande verbinding van de activiteiten met de samenleving en met de realiteit van alle dag wordt daarbij gehandhaafd.
In de periode 2017-2020 omvat het jaarlijkse Amsterdamse aanbod: één poëzievoorstelling, 16 reguliere PoëzieRevues, één VersRevue, één Essay en Debat, drie Versfinales, één PoeëzieRevueXL, tweemaal What comes from afar, tweemaal Kasteeljuweel Muiderslot, twee Museumpresentaties, één boekpresentatie, één jongerenpresentatie bij de uitreiking VSBpoëziepijs, talentontwikkeling van minimaal drie jongeren en ruim 900 lesuren binnen- en buitenschoolse cultuureducatie.
School der Poëzie ontvangt in de periode 2013-2016 een meerjarige subsidie vanuit het Kunstenplan van de gemeente Amsterdam voor een bedrag van € 99.890 per jaar. Voor de periode 2017-2020 vraagt de organisatie het AFK om een jaarlijkse kunstenplanbijdrage van € 180.000.
Artistiek-inhoudelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als zeer goed. Uit de inspirerende aanvraag spreekt een overtuigende artistieke en educatieve visie die getuigt van kennis, ervaring, inzicht en een sterke verbintenis met zowel het culturele veld als de maatschappij. SdP positioneert zich in het Amsterdamse veld als initiator, uitvoerder, aanjager en coalitiepartner, en is daarmee een belangrijke schakel in zowel de letteren- als educatieketen. De organisatie slaagt er al meer dan 20 jaar in om poëzie toegankelijk te maken voor een jong publiek, en blijft zich goed ontwikkelen en verhouden tot de actualiteit in de stad en daarbuiten. Dit heeft geresulteerd in een onderscheidende aanpak die zich strekt langs de lijnen van onder andere aanbod als de gewilde PoëzieRevue, Vers, Poëzie van binnen naar buiten en verschillende maatprojecten.
Het vakmanschap van de betrokken medewerkers blijkt naar mening van de commissie uit hun vaardigheid en uit de overtuigende mix van de wijze waarop er - naast de instrumentele en creatieve functie die kunst in cultuureducatie heeft - doordachte aandacht is voor ambacht, innovatie, empowerment en een open blik op de wereld. Het voornemen om in nieuwe vormen ook interdisciplinair en met crossovers te werken acht de commissie positief. Wisselwerking met debat, diverse voordrachtsvormen, vj-art en dans vergroot naar verwachting de toch al goede zeggingskracht voor de deelnemers en ander publiek. Daarbij biedt de vernieuwing van het aanbod de commissie het vertrouwen dat het beoogde bereik van een diverse groep jeugd en jongeren gerealiseerd zal worden. In samenwerking met collega-instellingen in het letterenveld richt de organisatie zich daarbij goed op doorstroom en zichtbaarheid van jong talent, ook buiten de landsgrenzen.
Zakelijke kwaliteit
De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als goed. Uit de financiële gegevens tot en met 2015 blijkt een gezonde bedrijfsvoering. Er is naar mening van de commissie sprake van een haalbare, realistische en goed onderbouwde begroting met lage beheerslasten. De verhoging van het hogere aangevraagde bedrag wordt gespecificeerd en helder toegelicht. Het percentage eigen inkomsten is goed, maar de publieksinkomsten acht de commissie te behoudend ingeschat en te veel dalen ten opzichte van de voorgaande jaren. De aanvrager verklaart dit vanuit de neergaande lijn van de budgetten van de scholen. Het aantal activiteiten wordt echter uitgebreid, wat naar mening van de commissie ook nieuwe inkomsten tot gevolg heeft.
De aan het AFK gevraagde subsidie voor 2017-2020 is procentueel licht uit verhouding ten opzichte van het totaal aan begrote subsidies, wanneer het gevraagde bedrag wordt bezien in relatie tot het aantal activiteiten en het publieks- en deelnemersbereik in Amsterdam. De Governance Code Cultuur wordt nageleefd en er is sprake van een veelzijdig, deels jong bestuur. SdP heeft daarbij een concrete visie en aanpak op de culturele diversiteit van het personeelsbestand en het toezicht.
Publiek
De commissie beoordeelt het criterium publiek als goed. Er is een goed bereik van diverse doelgroepen, met een duidelijke focus op jongeren. De organisatie formuleert een visie op zowel het vasthouden van bestaand als het uitbreiden naar nieuw publiek en deelnemers. In het ondernemingsplan worden deze doelgroepen per hoofdactiviteit toegelicht. Uit zowel deze toelichtingen als de vertaling naar het aanbod spreekt een directe connectie met een goede kennis van de deelnemers, die ondersteund wordt door regelmatige evaluatie in onderzoek. SdP ontwikkelt gedifferentieerd aanbod en levert maatwerk waar dat gewenst of nodig is. De commissie prijst de wijze waarop SdP daarbij prioriteit geeft aan moeilijker bereikbare, minder kansrijke doelgroepen met onder andere lokaal ingebed aanbod dat hen verbindt met hun (soms dagelijkse) omgeving, waar Poëzie van Binnen naar Buiten een goed voorbeeld van is.
De structurele activiteiten in Amsterdam worden uitgebreid, deels vanuit een directe (over)vraag van het onderwijs naar de PoëzieRevue-trajecten. Dit getuigt van draagvlak. Met programmering in een, wat betreft schooltype en niveau breed onderwijsveld, bereikt SdP in goed contact met de scholen een cultureel divers publiek. SdP biedt daarmee naar mening van de commissie belangrijk tegenwicht aan de verminderde aanwezigheid van poëzie in het onderwijs, met name in het vmbo.
Bovengenoemde argumenten, in combinatie met een heldere marketingaanpak, bieden de commissie vertrouwen in de haalbaarheid van het beoogde bereik. Gezien de grote expertise en het overtuigende aanbod zou naar mening van de commissie nog sterker ingezet kunnen worden op het vergroten van de naamsbekendheid bij een breder publiek. School der Poëzie profileert zich naar mening van de commissie te bescheiden. De voorgenomen publicitaire samenwerking met Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam (SLAA), Perdu en Read My World (RMW) om de stedelijke letterenketen duidelijker op de Amsterdamse kaart te zetten, kan hier een goede bijdrage aan leveren.
Belang voor de stad: verbinding en spreiding
De commissie beoordeelt de verbinding als goed. Naast de directe coalitiepartners Perdu, SLAA, RMW, Oba en Poetry International, wordt samengewerkt met een breed palet relevante culturele organisaties op stedelijk, nationaal en internationaal vlak. Deze worden per onderdeel van het aanbod uitstekend toegelicht. De commissie spreekt ter aanvulling de wens uit om - voor zover de organisatie dit niet al doet - ook samenwerkingen met kleinere initiatieven of minder gevestigde partijen te onderzoeken. SdP verbindt zich daarnaast overtuigend met maatschappelijke organisaties, stedelijke vraagstukken, bewoners en de buurt. Naast scholen en bibliotheken worden bij bijvoorbeeld het project poëzie in bedrijf lokale bedrijven bezocht. Ook auteurs worden graag betrokken bij de organisatie, die als gewaardeerd samenwerkingspartner een essentiële positie in het veld inneemt.
De spreiding beoordeelt de commissie als goed. SdP verzorgt activiteiten in alle stadsdelen, waarvan het merendeel buiten de stadsdelen Centrum en Zuid plaatsvindt.
Conclusie
De commissie is positief over de plannen voor het voortzetten en uitbreiden van de kernactiviteiten en over de aandachtspunten die School der Poëzie daarin benoemt voor de komende jaren. Ze vindt een verhoging van het bedrag dat School der Poëzie ontvangt in het huidige Kunstenplan daarom gedeeltelijk op zijn plaats. Ze is daarbij van mening dat de onder zakelijke kwaliteit genoemde publieksinkomsten te behoudend zijn ingeschat in relatie tot de uitbreiding van Amsterdamse activiteiten, en constateert een lichte disbalans tussen het aangevraagde bedrag in relatie tot het percentage Amsterdamse activiteiten en bezoeken. De commissie adviseert de aanvraag van
School der Poëzie daarom te honoreren voor een bedrag van € 150.000 per jaar.