SEP

Inleiding

SEP is er voor alle kinderen in het Amsterdamse basisonderwijs, en wil hen in aanraking brengen met en laten leren van kunst en cultuur. Zij doet dit vanuit de visie dat cultuureducatie in het basisonderwijs bij het fundament van de leerontwikkeling hoort, en dat een kind, dankzij professioneel en kwalitatief goed cultuuronderwijs, een leven lang enthousiasme blijft houden voor de kunsten. SEP werkt vanuit een dialoog gestuurde aanpak en met getrainde, vanuit de inhoud werkende professionals. Digitale innovatie ondersteunt dit proces. Er wordt ingezet op hoogwaardige programma’s, kennis voor de klas en expertisedeling, met een focus op 21e-eeuwse vaardigheden, erfgoed, burgerschap en waar mogelijk aansluiting op het curriculum. De programma’s zijn gericht op actieve kunstbeoefening en worden zo mogelijk gecombineerd met receptieve kunstbeleving en reflectie.

In de huidige kunstenplanperiode heeft SEP geïnvesteerd in de professionalisering van cultuureducatie en in het efficiënt aanbieden hiervan. SEP wil in de periode 2017-2020 investeren in de organisatie. Dit betreft uitbreiding van het team, met medewerkers die beschikken over verschillende soorten expertise. SEP wil door training van dit team en de overige uitvoerders de kwaliteit verbeteren en de integrale aanpak verder doorvoeren. Door ontwikkeling van het Cultuurweb.nu wil de organisatie de dialoog gestuurde vraag beter ondersteunen en delen. Dit maakt het volgens SEP mogelijk dat de verschillende betrokkenen bij de inrichting en uitvoering van het cultuurprogramma beter communiceren. Daarnaast is er een volgmogelijkheid binnen het systeem per school en per klas, dat een overzicht biedt van de leerlijn. De organisatie legt verbindingen tussen het onderwijs en de kunsten, ten behoeve van een kwalitatief hoogwaardige uitvoering en de integratie van de kunsten in het basisonderwijs. Naast vakdocenten wil SEP ook culturele organisaties als uitvoerder gaan benaderen, en ouderen als nieuwe doelgroep aanspreken.

SEP ontvangt in de periode 2013-2016 meerjarige subsidie vanuit het Kunstenplan van de gemeente Amsterdam voor een bedrag van € 219.760 per jaar. De subsidie die aan het AFK wordt gevraagd voor de periode 2017-2020 bedraagt € 469.300 per jaar.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als goed. SEP verwoordt in het ondernemingsplan niet zozeer een artistieke visie, maar een algemene visie op kunst en cultuur, gericht op het primair onderwijs. Deze visie spreekt ook uit het ondernemingsplan, waarin de voornemens voor de periode 2017-2020 helder uiteen worden gezet. Naar mening van de commissie heeft SEP zich de afgelopen jaren goed ontwikkeld als aanbieder en ondersteuner van een dialoog gestuurd programma waarin de school, kunstenaars en vakdocenten en culturele instellingen samenkomen. Zij streeft ernaar kwalitatief hoogwaardige programma’s aan te bieden. SEP zet zich naar mening van de commissie duidelijk in voor de professionalisering van cultuureducatie en vertaalt het beleid samen met scholen naar de praktijk. Ze verzorgt hiertoe aanbod in verschillende kunstdisciplines. De commissie waardeert de aandacht voor beleidsontwikkeling, deskundigheidsbevordering en voor de ondersteuning van interne cultuurcoördinatoren. De organisatie legt hierbij in de praktische uitvoering verbindingen met andere leerdomeinen. Dit leidt volgens de commissie tot programma’s die goed aansluiten bij zowel de school als de leerling. De commissie vindt wel dat SEP in de aanvraag haar uitvoerende en producerende rol duidelijker had kunnen benadrukken, door concrete voorbeelden te geven van het brede aanbod. SEP legt in de aanvraag een accent op haar bemiddelende rol, maar de commissie vindt het van belang dat zij ook aan haar andere taken voldoende aandacht schenkt.

De op elkaar voortbouwende modules (startprogramma, op maat programma, verrijkingsprogramma, verdiepende leerlijn, talentenkaravaan), getuigen in hun invulling en onderlinge aansluiting, naar mening van de commissie, van vakmanschap. Ze stellen het onderwijs in staat op eigen niveau aan cultuureducatie te werken. Met de talentenkaravaan wordt tevens een belangrijke verbinding gemaakt met het naschoolse aanbod. De commissie is positief over de voorgenomen samenwerking met de Amsterdamse Culturele Instellingen (ACI) en met andere instellingen die zich bezighouden met cultuureducatie. Daardoor kunnen scholen, naast SEP-vakdocenten, ook specialisten van deze instellingen als (mede-) uitvoerder bij het aanbod betrekken. Deze keuzemogelijkheid en verbinding met het Amsterdamse palet aan naschoolse aanbieders, vindt de commissie belangrijk.

SEP onderscheidt zich volgens de commissie met haar integrale multidisciplinaire aanpak en met het vernieuwende volgsysteem Cultuurweb.nu, dat meerdere functies verenigt. Cultuurweb.nu ondersteunt de school, volgt het kind zelf, geeft inzicht in de doorlopende leerlijnen en biedt de mogelijkheid ook activiteiten van andere aanbieders op te nemen. Deze combinatie vindt de commissie van overtuigende meerwaarde voor alle betrokken partijen. De commissie vindt de, in het ondernemingsplan genoemde, wens om de culturele carrière van de leerling te waarborgen bij de overgang van het primair- naar het voortgezet onderwijs interessant. Dit is echter nog slechts een intentie, die gekoppeld wordt aan toekomstig onderzoek en waarvoor nog geen concrete aanpak is geformuleerd. De voorgenomen uitbreiding van het aanbod naar een ouderendoelgroep is wel verder uitgewerkt, maar verkeert nog in een onderzoeksfase. De commissie vindt het concept weliswaar innovatief en actueel, maar vindt tevens dat projecten de pilotfase ontstegen moeten zijn, willen zij in aanmerking kunnen komen voor een meerjarige subsidie. Zij ziet voldoende uitdagingen voor SEP om de vele intensieve plannen in het primair onderwijs te realiseren.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als voldoende. De meerjarenbegroting 2017-2020 laat een bijzonder grote stijging van de baten en lasten zien ten opzichte van de realisatie van 2013, 2014 en 2015. De stijging van de lasten betreft zowel beheers- als activiteitenlasten, maar wordt in het ondernemingsplan slechts algemeen toegelicht. De commissie vindt een personeelsuitbreiding van meer dan 70% ten opzichte van de periode 2013-2015 fors. Deze beoogde personele groei in zowel de vaste als freelance formatie, wordt in het plan enigszins toegelicht, maar de commissie had graag een duidelijkere verbinding gezien met de gefaseerde groei in het bereik. SEP wil blijkens de aanvraag in vier jaar tijd 6.000 (ten opzichte van het gerealiseerde bereik in 2015 is dit 4.237) leerlingen meer bereiken dan in de huidige periode. Deze ambitieuze doelstelling vindt de commissie beperkt onderbouwd, waardoor zij ook de voorziene omzetstijging slechts ten dele realistisch vindt.

De aanvraag had volgens de commissie meer ondernemerschap kunnen tonen. Er is een hoge, en in de periode 2017-2020 nog stijgende, subsidieafhankelijkheid. SEP lijkt blijkens het plan niet voornemens deze afhankelijkheid te verminderen. De aanpak voor en toelichting op private fondsen- of sponsorwerving is summier geformuleerd, en de inkomsten uit overige subsidies en sponsoring zijn minimaal. Wel is de commissie positief over de inkomsten uit het onderwijs. Deze acht zij realistisch. SEP voorziet een toename van inkomsten uit licentieverkoop en de commissie is benieuwd hoe dit zich de komende beleidsperiode zal ontwikkelen.

De inkomsten die SEP uit het ouderenproject denkt te behalen, worden niet uitgesplitst naar lesgelden of andere middelen. De commissie ziet voor de ontwikkeling hiervan mogelijkheden door het verwerven van projectgelden uit publieke- en private fondsen. De commissie vindt dat SEP een goede strategie bij mogelijke financiële risico’s hanteert; de kosten van de uitvoering staan in directe relatie tot de inkomsten uit het onderwijs. Dit geldt ook voor de relatie tussen de ontwikkelingsinvestering en de uitvoering.

Het bestuur van SEP past de Governance Code Cultuur toe. In de aanvraag wordt geen duidelijke visie op of aanpak van de verbetering van de culturele diversiteit van het toezicht geformuleerd. Wat betreft het uitvoerend personeel stelt SEP een afspiegeling van de Amsterdamse bevolking te zijn.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als ruim voldoende. SEP richt zich op alle kinderen in het Amsterdamse basisonderwijs, bereikt een groot aantal verschillende typen scholen en heeft een goed en cultureel divers bereik dat in de periode 2017-2020 verder groeit. De cijfers voor de jaren 2017 en 2018 zijn in dit verband lager dan in het jaarverslag 2015 wordt vermeld. De organisatie is een belangrijke speler in het veld en onderhoudt daarbinnen sterke relaties. SEP investeert in uitbreiding op het gebied van leerlingenbereik, relatiebeheer en kennisdeling en heeft een duidelijke visie op (het bereik van) de nieuwe ouderendoelgroep. De professionalisering van docenten en de verbetering van de aansluiting met extra curriculaire activiteiten - door onder andere het promoten van het Jeugdcultuurfonds bij de scholen -, vindt de commissie zinvolle verbeteringen. Er is daarbij sprake van overtuigende stappen in een relevant digitaal bereik via Cultuurweb.nu, waardoor de bestaande deelname wordt behouden en nieuwe wordt gestimuleerd. Door een volgsysteem is er zowel sprake van kwaliteitsmeting, bereik, methodiek als kennisdeling. Ook kan dit volgsysteem worden gezien als een uitgebreide, langdurige vorm van publieks- en deelnemersonderzoek.

De marketingstrategie is uiterst summier. SEP beperkt zich tot de mededeling dat het relatiebeheer en haar goede naam hierin kernbegrippen zijn, maar licht de strategie zelf nauwelijks toe. Het doel van de communicatiestrategie is om zichtbaarder te worden door meer te vertellen over de missie en werkwijze van SEP. Deze aanpak vindt de commissie weinig uitgewerkt. Ook voor het bereik van de ouderendoelgroep had een specifieker plan van aanpak ontwikkeld kunnen worden. Wel vindt de commissie dat het grote netwerk van SEP en de eerdere onderzoeksperiode enig vertrouwen bieden.

Gezien het omvangrijke activiteitenplan was het schetsen van een tijdspad, met daarin de stappen ter realisatie ervan, wenselijk geweest. Daarmee zouden de plannen voor de beoogde schaalvergroting, de innovatie en de digitalisering inzichtelijker zijn.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding als goed. SEP verbindt zich als ontwikkelaar, uitvoerder en bemiddelaar in toenemende mate met verschillende organisaties, waaronder naast culturele- ook zorg- en welzijnsinstellingen. Voor de ontwikkeling en uitvoering van cultuureducatieve activiteiten is SEP voornemens meer gebruik te gaan maken van de expertise van andere Amsterdamse aanbieders. De organisatie heeft een groot netwerk van interdisciplinaire, zelfstandige kunstvakdocenten en kunstenaars, waarmee zij samenwerkt in het onderwijs. Via Cultuurweb.nu creëert de organisatie een digitaal netwerk, met naar mening van de commissie interessante digitale verbindingsmogelijkheden.

De spreiding beoordeelt de commissie als goed. SEP is in alle Amsterdamse stadsdelen actief, met een lichte nadruk op Amsterdam Nieuw-West en Zuidoost.

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van SEP in het kader van het Kunstenplan 2017-2020 te honoreren voor een bedrag van € 300.000 per jaar. Dit bedrag is opgebouwd uit de huidige bijdrage van € 219.760 per jaar, met een opslag voor een realistisch geacht deel van de voorgenomen ontwikkelingen. De commissie adviseert de beoogde groei daarin niet volledig te ondersteunen, omdat de kostenstijgingen die met de groei gemoeid zijn in de aanvraag niet goed zijn onderbouwd en gefaseerd. Ook heeft de commissie bezwaren bij de toenemende subsidie-afhankelijkheid. De commissie adviseert niet bij te dragen aan het op ouderen gerichte deel van de aanvraag.