Marmoucha

Inleiding

Stichting Marmoucha is producent en promotor van podiumkunsten op het gebied van Noord-Afrikaanse en Midden-Oosterse kunst en cultuur in Nederland. De organisatie richt zich ook op de export van Nederlandse kunst en cultuur naar het Midden-Oosten en Noord-Afrika, de zogenaamde MENA-regio. Marmoucha wil zo een brug slaan tussen verschillende (sub)culturen en bevolkingsgroepen. Hierbij wordt gewerkt vanuit een maatschappelijke betrokkenheid bij actuele ontwikkelingen in de samenleving en worden programma’s ontwikkeld die toegankelijk zijn voor iedereen, ongeacht culturele achtergrond, leeftijd of sekse. Marmoucha werkt onder andere samen met Carré en droeg bij aan de programma’s Souk in het Concertgebouw en Mediterranean Groove in Paradiso. Voor de ontwikkeling van nieuwe producties wordt samengewerkt met Amsterdamse culturele partners, die in discipline en expertise (jeugdtheater, de urban dance en literatuur) complementair zijn aan Marmoucha.

In de periode 2017-2020 wil Marmoucha nieuw podiumkunstenaanbod ontwikkelen en produceren, geïnspireerd door de culturele rijkdom uit de MENA-regio en met artiesten en gezelschappen uit de regio zelf en uit Nederland en andere Europese landen. Daar waar Marmoucha zich in het verleden toelegde op het samenstellen, programmeren en faciliteren, gaat de stichting zich nu primair focussen op het ontwikkelen van nieuwe professionele muziek- en muziektheaterproducties. Zo wil Marmoucha een duurzame route inslaan en voor de lange termijn verbindingen tussen Marmoucha, publiek en artiesten opbouwen. Dit was voor de muziekproducties al de intentie voor de periode 2013-2016. De organisatie zal voor de komende periode uitgebreid worden met een productie- en publiciteitsmedewerker. Marmoucha ontwikkelt in de komende periode muziek- en muziektheaterproducties voor jongeren en volwassenen en coproducties alsook festivals in verschillende stadsdelen van Amsterdam. Nieuw publiek wordt aangesproken door programma's te ontwikkelen voor specifieke doelgroepen.

In het kader van het Kunstenplan 2017-2020 vraagt Marmoucha een subsidiebedrag van € 115.000 per jaar. Marmoucha ontvangt in de periode 2013-2016 per jaar € 25.070 structurele ondersteuning van de Gemeente Amsterdam.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als ruim voldoende. Marmoucha presenteert een ambitieus plan, waarin een nieuwe artistieke koers helder uit de doeken wordt gedaan. De organisatie wil eigen muziektheaterproducties maken voor verschillende jonge doelgroepen en eigen muziekproducties opzetten voor de tweede generatie Nederlanders van Arabische afkomst. Jaarlijks is een nieuwe muziektheaterproductie en nieuwe muziekproductie voorzien. Ook wil Marmoucha jaarlijks Het Feest van de Vrouw organiseren, uitwisselingsprojecten op touw zetten, een Gnawa muziekproject organiseren en de bestaande coproducties continueren.

De subsidie van Marmoucha werd in de vorige kunstenplanperiode substantieel gekort. De commissie constateert dat de organisatie zich sterk heeft betoond en zich heeft weten te herpakken. De commissie waardeert de wijze waarop Marmoucha een brugfunctie vervult tussen verschillende generaties en culturen en de wijze waarop ze kruisbestuiving bewerkstelligt. Het ondernemingsplan is zelfkritisch en geeft blijk van duidelijke artistieke ambities. Om een sterker profiel te creëren, wil de organisatie meer zelf initiatief nemen en niet afhankelijk zijn van allerhande opdrachten, waardoor de aandacht versnippert. Dat is volgens de commissie een mooi streven.

Kritisch is de commissie over de grote omvang en het (te) hoge ambitieniveau van de nieuwe plannen. De commissie is van mening dat de organisatie de beoogde ingrijpende koerswijziging te snel wil doorvoeren en dat het een riskante koers is. Het doorvoeren van veel en grote veranderingen kan leiden tot verlies van eigenheid als samenwerkingspartners, mede door tijdsdruk, een onevenredig grote stempel drukken op activiteiten. Ook acht de commissie de kans groot dat de organisatie niet alles zal kunnen realiseren wat haar voor ogen staat.

De beoogde muziekproducties zijn interessant en er wordt samengewerkt met uitstekende musici. De commissie heeft dan ook vertrouwen in het vakmanschap van de organisatie en de mensen die eraan verbonden zijn, alsook de partners die bij de totstandkoming van de producties betrokken (zullen) zijn. De commissie constateert dat de activiteiten van Marmoucha moeten concurreren met ander vergelijkbaar aanbod in Amsterdam. Omdat, zoals hierboven is betoogd, verlies van eigenheid het gevolg kan zijn van de gekozen koers, kan de concurrentiepositie van de organisatie onder druk komen staan. De zeggingskracht van de producties is voor de commissie niet goed te toetsen, omdat een groot deel van wat de organisatie beoogt te gaan doen, anders is dan ze nu doet. De commissie kan niet opmaken of deze producties het beoogde publiek daadwerkelijk kunnen aanspreken.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als ruim voldoende. Marmoucha heeft in de afgelopen periode veerkracht en weerbaarheid getoond. De organisatie was in staat om met weinig middelen toch de beoogde ambities te realiseren en wist aan relevantie te winnen; daar heeft de commissie waardering voor.

De organisatie heeft een gezonde bedrijfsvoering die voldoende basis geeft om de voorgenomen programmering en het beoogde publiek de komende vier jaar te bereiken. De begroting reflecteert de stevige ambities van de organisatie. Er is een personeelsuitbreiding gepland om beter te kunnen functioneren. De begroting lijkt reëel, maar is moeilijk te lezen, omdat een specificatie en toelichting missen. Zo is er bijvoorbeeld geen duidelijke koppeling tussen de plannen en de daarmee samenhangende lasten (projectbegrotingen) en beoogde opbrengsten. Ook is niet duidelijk waarom de gemiddelde publieksinkomsten per activiteit door de jaren heen schommelen. De gemiddelde activiteitenlasten per activiteit voor de periode 2017-2020 laten een substantiële stijging zien. Waarom deze kosten zich zo ontwikkelen, wordt niet onderbouwd. Ook zakelijk gezien vindt de commissie het raadzaam stapsgewijs te werk te gaan in het realiseren van de ambities.

De commissie is van mening dat de financieringsmix verbetering behoeft. Deze leunt nu sterk op de beoogde bijdragen van het Fonds Podiumkunsten en het AFK. De bijdragen van andere fondsen op projectbasis zijn minimaal. Gezien de producties die Marmoucha wil gaan realiseren is hier, volgens de commissie, meer mogelijk. Het eigen inkomstenpercentage daalt licht in de komende periode. Dit heeft te maken met het opzetten van de kostbare muziektheaterproducties, die Marmoucha wil gaan realiseren. In het ondernemingsplan ontbreekt een visie op en aanpak voor het opvangen van risico’s die financiële consequenties hebben.

Stichting Marmoucha werkt met een bestuur, conform de Governance Code Cultuur. De zittingstermijn van de voorzitter, de penningmeester en een van de leden loopt af in 2016. In het ondernemingsplan is aangegeven wie hen opvolgt. De organisatie heeft een concrete visie op en aanpak voor de culturele diversiteit van het personeelsbestand en het toezicht.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als ruim voldoende. De commissie weet uit eigen ervaring dat Marmoucha een eigen, cultureel divers en Amsterdams publiek bereikt. In het plan geeft de organisatie een helder beeld van haar publiek en de doelgroepen die ze weet aan te spreken. Echter, een duidelijke marketingstrategie op de positionering van Marmoucha mist. Dit is naar de mening van de commissie wel van belang gezien, de organisatie een nieuwe koers wil gaan varen. Ook verwoordt het ondernemingsplan geen visie op de duurzame opbouw van publiek. Met de ondersteuning van een professionele marketeer moet dit zeker gerealiseerd kunnen worden.

Marmoucha streeft geen grote stijging na van het publieksbereik ten opzichte van de afgelopen periode. Gezien alle nieuwe activiteiten is dat ook een goede, al lijkt het voorzichtige, inschatting in de ogen van de commissie. Marmoucha wil grote zalen gaan bespelen, wat qua publieksbereik een risico met zich meebrengt. Om die reden lijkt het de commissie ook hier, net als op artistiek en zakelijk vlak, verstandig een geleidelijke aanpak uit te werken.

In het ondernemingsplan worden de doelgroepen benoemd waar Marmoucha zich op richt. Een analyse daarvan of een opsomming van bijvoorbeeld de poteniele nieuwe doelgroepen die aansluiten op de nieuwe koers, mist. Er is in de afgelopen jaren wel publieksonderzoek gedaan, maar hoe de resultaten daarvan worden ingezet op de toekomst is niet duidelijk.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding als goed. Marmoucha werkt veelvuldig en intensief samen met een groot aantal uiteenlopende partners in de stad. De organisatie draagt bij aan de pluriformiteit van het podiumkunstenaanbod als specialist van muziekproducties uit de MENA-regio. Ook verbindt zij zich nadrukkelijk met grootstedelijke en maatschappelijke thema's.

De commissie beoordeelt de spreiding als goed. De organisatie formuleert geen visie op de spreiding van activiteiten en publiek in de stad, maar de activiteiten zijn goed verspreid over de stad, inclusief stadsdeel Centrum en stadsdeel Zuid.

Conclusie

De commissie adviseert op basis van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting Marmoucha gedeeltelijk te honoreren voor € 100.000 per jaar, omdat een geleidelijke groei in de ogen van de commissie realistischer is dan de voorliggende ambities. Bovendien is het, in de ogen van de commissie, zeker mogelijk om meer (private) inkomsten te genereren en haar financieringsmix te versterken, waardoor de organisatie minder afhankelijk is van overheidsgelden.