Thami Mnyele Stichting

Inleiding

De Amsterdamse stichting Thami Mnyele biedt sinds 1992 kunstenaars uit Afrika en de Afrikaanse diaspora de mogelijkheid enkele achtereenvolgende maanden in een gastatelier in Amsterdam te komen werken. Jaarlijks biedt de stichting ruimte aan circa vier kunstenaars. Door de combinatie van gastverblijf en een op de kunstenaar toegesneden begeleidingsprogramma, beoogt de stichting persoonlijk contact, kunst-inhoudelijke confrontaties en uitwisselingen te bevorderen tussen kunstenaars uit Afrikaanse landen en personen uit het kunstenveld in Nederland en Amsterdam in het bijzonder. De stichting heeft een ‘support’ groep, die de stichting structureel ondersteunt en de kunstenaars begeleidt. Het gaat om personen uit de kunstwereld en daarbuiten, die een specifieke deskundigheid hebben waar de kunstenaars gebruik van kunnen maken. Nederlandse kunstenaars worden ook via de Stichting Thami Mnyele uitgenodigd naar Afrika, en Afrikaanse kunstenaars nodigen Nederlandse kunstenaars uit om in het buitenland samen te presenteren. In de loop der jaren werd een archief en een kunstcollectie opgebouwd met werken van de kunstenaars die in het atelier van de stichting te gast waren. Thami Mnyele ziet dit als erfgoed en wil de collectie meer zichtbaar maken in samenwerking met musea.

De voornemens voor 2017-2020 liggen in het verlengde van eerdere activiteiten. Thami Mnyele heeft de komende jaren als ambitie de artist in residence award te blijven voortzetten en de hierboven beschreven activiteiten te blijven verwezenlijken. Thami Mnyele wil de collectie verder voor publiek ontsluiten en beter beheren en conserveren, door samen te werken met musea en kunstinstellingen en de website te vernieuwen.

Stichting Thami Mnyele ontvangt in de periode 2013-2016 meerjarige subsidie vanuit het Kunstenplan van de gemeente Amsterdam, voor een bedrag van € 26.970 per jaar. De meerjarige subsidie die aan het AFK wordt gevraagd bedraagt gemiddeld € 17.250 per jaar en is bedoeld voor het geheel van activiteiten.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als goed. De visie van de stichting is al meer dan twintig jaar consistent: de organisatie maakt zich sterk voor kunstenaars uit Afrika, die ze een artist-in-residence biedt in Amsterdam. Inmiddels bieden ook instellingen als de Rijksakademie en de Ateliers plekken aan voor kunstenaars uit de hele wereld, waaronder kunstenaars uit Afrika. De specifieke focus van Thami Mnyele op alleen kunstenaars van het Afrikaanse continent vindt de commissie echter nog steeds van onderscheidende waarde. De organisatie speelt met zijn combinatie van gastverblijf, artist-in-residence en een intensief op de kunstenaar toegesneden begeleidingsprogramma een belangrijke rol als voorloper in de ontwikkeling en het zichtbaarder maken van kunst van het Afrikaanse continent. De organisatie weet een actieve uitwisseling met het Amsterdamse kunstenveld te realiseren: de kunstenaars werken niet alleen een periode in Amsterdam, de stichting faciliteert ook Nederlandse kunstenaars om naar Afrika te gaan en Afrikaanse kunstenaars nodigen Nederlandse kunstenaars uit om in het buitenland samen te presenteren.

Thami Mnyele wordt in toenemende mate benaderd voor samenwerkingen met professionele instellingen, binnen en buiten de stad, zoals het voormalig Stedelijk Museum Bureau Amsterdam en het Guggenheim New York. De zeggingskracht voor de kunstvakwereld is daarmee groot. Voor een breder kunstpubliek valt er qua zeggingskracht nog wel wat te winnen in de presentatie van de resultaten van de residencies. Daarom vindt de commissie het positief dat er actief gewerkt wordt aan een betere ontsluiting van het bestaande archief en er meer publiciteit wordt gegenereerd voor de door de gastkunstenaar nieuw te ontwikkelen werken. De jarenlange ervaring, het netwerk en de kennis van de “support group” en de bestuursleden staan garant voor het vakmanschap. Doordat ieder bestuurslid beschikt over een eigen netwerk en specifieke contacten, is het mogelijk de gastkunstenaars in de Amsterdamse kunstwereld te introduceren. Dat de organisatie in staat is kwalitatief goede kunstenaars uit te nodigen blijkt uit de lijst met kunstenaars die een tijd bij Thami Mnyele verbleven. Sommigen daarvan zijn inmiddels doorgebroken.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als goed. De begroting is realistisch en bescheiden. De organisatie heeft een gezonde en bewuste bedrijfsvoering en gaat vaak inventief te werk. Omdat iedereen (tutoren, supporters, begeleiders, selectiecommissie en adviseurs van de organisatie) op vrijwillige basis werkt, is het mogelijk de totale kosten van de artist-in-residence laag te houden. Door de verhuizing van het kantoor en archief naar Manifesta/Dutch Culture, op de Herengracht, heeft de organisatie ook het bedrag voor huur van een kantoorruimte kunnen schrappen.                                                                           

De organisatie weet slechts een bescheiden percentage eigen inkomsten te verwerven. De toelichting daarop is in de ogen van de commissie echter voldoende overtuigend. De organisatie zet vooral in op het minimaliseren van kosten en slaagt daar goed in. De stichting draait met name op basis van onbezoldigde uren en het gratis verzamelen van de benodigde spullen voor een residency, zoals onder andere: kunstboeken, tickets, kleding en apparatuur. Verder zet de organisatie de opgebouwde reserve uit eigen inkomsten in als bijdrage. De mix van inkomsten getuigt in de ogen van de commissie van realisme en draagvlak voor de activiteiten.

De organisatie heeft een bestuur dat actief is betrokken bij de activiteiten en het samenstellen van het programma voor de gastkunstenaars. Gezien de kleine omvang van de organisatie, is het in het licht van de Governance Code Cultuur acceptabel dat een dergelijke constructie wordt toegepast. De organisatie heeft naar het oordeel van de commissie een visie op diversiteit van bestuur en personeel.

Publiek

Het criterium publiek beoordeelt de commissie als voldoende. Er is een summiere visie op de wijze waarop de organisatie haar publiek wil opbouwen. De organisatie is vooral zichtbaar voor het vakpubliek. De atelierlocatie is vaak een levendige ontmoetingsplaats. Desondanks constateert de commissie dat het publieksbereik beperkt is. Zij vindt het een gemiste kans dat de eindresultaten de afgelopen jaren niet zichtbaarder zijn gemaakt voor een grotere doelgroep. Positief vindt de commissie dan ook dat de organisatie de komende periode van plan is om het publieksbereik te verbeteren. Men wil dit doen door samen te werken met presentatie-instellingen en musea. Dit vindt de commissie, gezien de bestaande contacten, een realistische aanpak. Het ontbreekt evenwel aan een heldere segmentering van doelgroepen en inzicht in marketingmiddelen. Met haar website en op sociale media is de stichting, naar mening van de commissie, nog weinig zichtbaar. De website behoeft in de ogen van de commissie actualisering. Iets waar de stichting zich van bewust is en de komende periode aan wil pakken. Door de aard van de kernactiviteiten, is bereik van publiek met een cultureel diverse achtergrond een vanzelfsprekend onderdeel van de strategie. Er wordt er geen publieksonderzoek gedaan.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De verbinding beoordeelt de commissie als voldoende. Thami Mnyele heeft een uitgebreid internationaal netwerk en enkele lokale samenwerkingsverbanden met vakgenoten in Amsterdam als de Rijksakademie, het Stedelijk Museum, Manifesta en het CBK Zuid Oost. Thami Mnyele verbindt kunstenaars met culturele organisaties en ontvangt een groeiend aantal verzoeken tot (lokale) samenwerking. De commissie ziet geen specifieke reflectie op stedelijke thema's of samenwerkingen met maatschappelijke organisaties in de stad terug. De spreiding beoordeelt de commissie als voldoende. Het ondernemingsplan wekt de indruk dat de activiteiten een behoorlijke spreiding hebben, maar een inzichtelijke uitwerking per stadsdeel mist. De residency is gevestigd in stadsdeel West, op het Bellamyplein. De spreiding van de activiteiten door de stad is wisselend, omdat dit sterk afhankelijk is van de deelnemende kunstenaars. De commissie constateert dat er wel sprake van een voldoende mate van spreiding, maar dat daar geen gericht beleid van de stichting aan ten grondslag ligt.

Conclusie

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van Stichting Thami Mnyele te honoreren voor het volledig gevraagde bedrag van € 17.250 per jaar.